ایجاد تنوع در صفات زراعی کلزا با پرتوتابی گاما و بررسی جهش ایجاد شده در ژن کنترل کننده اسید اولئیک با استفاده از نشانگرهای مولکولی

اصلاح نباتات مدرن بر مبنای ایجاد تنوع، انتخاب، ارزیابی و تکثیر ژنوتیپ های مطلوب شکل گرفته است. به این منظور برای ایجاد تنوع صفات زراعی در ارقام کلزای PF و زرفام، از اشعه گاما (500، 700، 900، 1100 و 1300 گری) استفاده گردید. صفات مورد ارزیابی شامل ارتفاع ساقه اصلی، تعداد شاخه فرعی، تعداد غلاف در شاخه اصلی و فرعی، طول غلاف و وزن هزار دانه در نسل M2 بود. از نشانگرهای مولکولی SCAR و RAPD جهت بررسی تغییرات به دست آمده از جهش در ژن کنترل کننده اولئیک اسید استفاده گردید. نتایج نشان داد در رقم PF تمامی صفات به جز تعداد غلاف شاخه اصلی کاهش معنی-داری در همه تیمارها نسبت به شاهد داشته اند. در رقم زرفام با وجود کاهش در میزان صفات مورد ارزیابی در تیمارهای مختلف، اثر دز تنها برای وزن هزار دانه معنی دار شد. بیشترین ضریب تنوع نسبی در ارقام PF و زرفام برای تعداد غلاف شاخه فرعی به دست آمد. در بررسی تک بوته های هر دز در نسل M2 لاین هایی با صفات برتر نسبت به شاهد مشاهده شد. این صفات شامل کاهش ارتفاع ساقه، افزایش تعداد غلاف شاخه اصلی و فرعی، طول غلاف و وزن هزار دانه بود که باعث افزایش عملکرد دانه گردیدند. بنابراین انتخاب و بررسی این صفات در نسل های بعدی جهت تثبیت این لاین ها راه برای ایجاد ارقام برتردر کلزا هموار می سازد. نتایج مربوط بررسی مولکولی با نشانگر SCAR در مکان bp399 و نشانگر RAPD در مکان bp830 نشان داد که تمامی نمونه های تحت تیمار اشعه گاما ارقام PF و زرفام در این مکان ها دارای باند مورد نظر بوده اند.