بررسی فراوانی و عوامل موثر بر مرگ و میر مادران باردار استان سیستان و بلوچستان در فاصله سال های 1388-1381

مرگ و میر مادران، یکی از خطرات عمده تهدید کننده حیات انسانی و شاخص وضعیت کلی سلامت زنان در جامعه است. مطالعه حاضر با هدف تعیین فراوانی و عوامل موثر بر مرگ و میر مادران باردار استان سیستان و بلوچستان انجام شد.

مطالعه حاضر یک مطالعه توصیفی- تحلیلی از نوع مقطعی بود و جامعه پژوهش آن شامل کلیه مادران بارداری بود که از فروردین سال 1381 تا پایان اسفند ماه سال 1388 در استان سیستان و بلوچستان فوت کرده بودند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ای 3 قسمتی بود که با استفاده از پرونده های بایگانی شده در سال های مذکور در بیمارستان و مراکز بهداشت شهرستان های استان و پرسشنامه مرگ مادر باردار تکمیل شد. داده ها پس از گردآوری با استفاده از نرم افزار آماری SPSS (نسخه 16) و روش های آمار توصیفی، آزمون کای دو و ANOVA مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. میزان p کمتر از 05/0 معنی دار در نظر گرفته شد.

فراوانی مرگ و میر زنان باردار مورد مطالعه، 307 مورد و میزان آن 6/82 نفر به ازای هر 100000 تولد زنده بود. بیشترین میزان مرگ و میر مادران در سال 1382 (232 نفر)، در شهرستان زاهدان (1/24%) و بیشترین تعداد متوفیان کمتر از 25 سال (41%)، سن بارداری بالای 22 هفته (3/90%)، تعداد بارداری بیش از 4 (7/70%)، فاصله بارداری 2 سال و کمتر (8/68%) داشتند و بی سواد (1/62%)، ساکن روستا (3/69%) و نیازمند مراقبت ویژه در بارداری (5/78%) بودند. اکثر افراد در بیمارستان (3/63%) و در مقطع پس از زایمان (3/79%) فوت کردند. شایعترین علت مرگ مادران، خونریزی (4/37%) بود. علت مرگ با محل فوت (001/0>p)، تعداد بارداری (03/0=p)، عامل زایمان (005/0=p)، نوع زایمان (03/0=p) و سن مادر (03/0=p) ارتباط آماری معنی داری داشت.

عواملی نظیر انجام مراقبت های متناسب با دوران بارداری، رعایت فاصله 3 سال و بالاتر در بین بارداری ها، بالا بردن سطح سواد جامعه، رعایت تنظیم خانواده و عدم بارداری در سنین خیلی پایین یا بالا، در کاهش مرگ و میر مادران باردار نقش بسزایی دارد.