بررسی اشتباهات دارویی و علل عدم گزارش آن از دیدگاه پرستاران بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان

خطاهای دارویی به عنوان یک مشکل جهانی می تواند منجر به صدمات جدی و حتی مرگ بیماران شود. نتیجه اولیه و طبیعی اشتباهات دارویی، افزایش مدت بستری بیمار در بیمارستان و نیز افزایش سرسام آور هزینه ها خواهد بود. به طور کلی خطاهای دارویی روی بیماران، پرستاران و سازمان ها تاثیرات منفی دارد و منجر به کاهش کیفیت مراقبت های ارایه شده می گردد. هدف از این مطالعه بررسی میزان بروز خطاهای دارویی و تعیین علل گزارش نکردن این اشتباهات در پرستاران بود.
این پژوهش یک مطالعه توصیفی- تحلیلی بود که در سال 1390 انجام شد. جامعه آن متشکل از 280 نفر از پرستاران کلیه بیمارستان های آموزشی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بود. واحدهای مورد پژوهش به صورت تصادفی و روش نمونه گیری خوشه ایوارد مطالعه شدند. جهت جمع آوری داده ها از یک پرسش نامه خود ساخته سه بخشی استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از برنامه آماری SPSS نسخه 18 (version 18، SPSS Inc.، Chicago، IL) انجام شد.
بیشتر نمونه های مورد پژوهش زن (85 درصد) و سابقه کار کمتر از 5 سال (65 درصد) داشتند. در 20 درصد از واحدهای مورد پژوهش اشتباه دارویی اتفاق افتاده بود. میانگین خطاهای دارویی پرستارا ن در عرض سه ماه 11 مورد برای هر پرسنل برآورد گردید. این در حالی بود که میانگین گزارش خطای دارویی 5/1 مورد برای هر پرسنل در همین دوره زمانی بود. شایع ترین نوع اشتباهات گزارش شده شامل سرعت انفوزیون اشتباه با 19 درصد و دوز اشتباه با 12 درصد بود. پرستاران تخمین زدند که 6/13 درصد از اشتباهات دارویی طی فرایند خودگزارش دهی گزارش می شود. در این بین حیطه «ترس از عواقب گزارش دهی» به عنوان شایع ترین علت گزارش ننمودن اشباهات دارویی عنوان گردید. از هفت گویه موجود در حیطه ترس از پیامدهای گزارش دهی عبارت «ترس از مسایل قضایی» بالاترین علت گزارش نکردن اشتباهات دارویی بود.
با توجه به اهمیت و تاثیر انکار نشدنی مبحث ایمنی بیماران، لزوم ایجاد یک سیستم کارامد گزارش دهی و ثبت خطا همراه با به حداقل رساندن موانع گزارش دهی جهت کاهش اشباهات دارویی ضروری به نظر می رسد. همچنین پیشنهاد می شود که مدیران و مربیان پرستاری با هر چه غنی تر ساختن برنامه های آموزش ضمن خدمت، زمینه اعتلای دانش و مهارت پرستاران را در این حیطه میسر سازند. همچنین با توجه به این که بر اساس یافته های مطالعه حاضر ترس از پیامدهای گزارش دهی یکی از علل مهم گزارش نکردن اشتباهات دارویی بود، بنابراین مدیران باید یک واکنش مثبت در قبال گزارش دهی اشتباهات دارویی در پرستاران داشته باشند.