پتروژنز دایک های هورنبلندیتی جنوب غرب سلطان آباد (شمال شرق سبزوار)

مجموعه ای از دایک های بازیک و ندرتا حدواسط در یکی از توده های تونالیتی جنوب غرب سلطان آباد تزریق شده اند. در بیشتر نمونه ها آمفیبول، سازنده اصلی سنگ است و کانی های پلاژیوکلاز، اپیدوت و میکای سفید با فراوانی مودال متغیر مشاهده می شوند. ویژگی های شیمیایی آمفیبول، دلالت بر منشا ماگمایی آن دارد و شاخص های ترکیبی و محاسبات فشارسنجی بیانگر تبلور آن در اعماق زیاد است. ویژگی های زمین شیمیایی سنگ کل بیشتر نمونه ها گویای ترکیب بازالتی با ماهیت تولئیتی آن هاست. الگوی نمودارهای عنکبوتی و عناصر نادر خاکی آن ها با تمرکز آمفیبول و تشکیل در منطقه فرورانش همخوانی دارد. بر اساس شواهد صحرایی از جمله رابطه مکانی نزدیک دایک ها و توده تونالیتی میزبان و فراوانی کم آمفیبول در توده های نفوذی منطقه، متداول بودن هورنبلندیت به صورت کومولا در نوارهای کوهزایی، تعادلات فازی بازالت آب دار، منشا ماگمایی آمفیبول و تبلور آن در عمق نسبتا زیاد، شاخص های شیمیایی سنگ کل دایک ها (مقادیر کم سیلیس و تقعر رو به بالای عناصر نادر خاکی میانی در نمودارهای عنکبوتی) و همچنین مقادیر در خور توجه سیلیس و ویژگی های آداکیتی بسیار شاخص در تونالیت میزبان، موضوع تفریق آمفیبول از یک مذاب آداکیتی حدواسط حاصل از ذوب بخشی صفحه اقیانوسی فرورو و تشکیل کومولای غنی آمفیبول و مذاب فلسیک تونالیتی- ترونجمیتی، به اثبات رسیده است.