پیشگویی مصرف سیگار در نوجوانان: ارزیابی هویت خود سیگار کشیدن در نظریه رفتار برنامه ریزی شده

نوجوانی زمان شروع مصرف سیگار است و شناسایی پیشگویی کننده های مصرف برای اجرای برنامه های کنترل مصرف دخانیات ضروری می باشد. مطالعه حاضر با هدف، تعیین پیشگویی کننده های مصرف سیگار در نوجوانان و با ارزیابی نقش هویت خود سیگار کشیدن در نظریه رفتار برنامه ریزی شده انجام گرفت.
در مطالعه مقطعی حاضر، 250 دانش آموز پسر دبیرستانی شهرستان زرندیه با میانگین سنی 21/16 سال و انحراف معیار 45/1 به روش تصادفی چند مرحله ای انتخاب و وارد مطالعه شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات یک پرسش نامه بی نام و طراحی شده بر اساس نظریه رفتار برنامه ریزی شده و هویت خود سیگار کشیدن بود که به روش خودگزارشی توسط نوجوانان تکمیل شد. اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار Lisrel نسخه 8/8 و SPSS تجزیه و تحلیل شد.
نظریه رفتار برنامه ریزی شده [معیار اطلاعات Akaike (Akaike information criterion یا AIC) 87/31، شاخص پراش بازدوگان 57/97 و شاخص مورد انتظار برای بررسی روایی 08/0) از برازش بهتری نسبت به نسخه نظریه رفتار برنامه ریزی شده توسعه یافته با هویت خود (معیار اطلاعات Akaike 42/54، شاخص پراش بازدوگان 77/176 و شاخص مورد انتظار برای بررسی روایی 15/0) برخودار بود. همچنین 52 درصد از واریانس قصد و 37 درصد از واریانس رفتار توسط نظریه رفتار برنامه ریزی شده توسعه یافته با هویت خود تبیین می شد که این میزان در نظریه رفتار برنامه ریزی شده به ترتیب 52 و 35 درصد بود.
نتایج این مطالعه از اضافه کردن سازه هویت خود به نظریه رفتار برنامه ریزی شده در رفتار مصرف سیگار حمایت نکرد. به علاوه در پیشگویی قصد رفتاری، کنترل رفتاری درک شده نقش مهم تری از سایر اجزای نظریه رفتار برنامه ریزی شده بازی می کند. در طراحی مداخلات مناسب سازی شده برای پیشگیری از مصرف دخانیات این موضوع باید مد نظر قرار گیرد.