سامان دهی و طراحی شهری میدان امام زاده دو خاتون شهرکرد مبتنی بر فرهنگ بومی*

فضای جمعی شهری از مهم ترین عناصر ساخت فضایی شهر و بستر شکل گیری فعالیت های مختلف فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و مذهبی بوده و همیشه با قلب تاریخ شهر تپیده و سرگذشت آن را روایت کرده است. اقدام ها و برنامه های شهرسازی گذشته، بدون هیچ توجهی زمینه های نابودی این ارزش ها را فراهم آورده اند. از این رو، طراحی فضای عمومی شهری مناسب، فعال، و زنده به عنوان یکی از اهداف راهبردی ارتقای کیفیت محیط درصدر کار برنامه ریزان و طراحان قرار داشته است. میدان دوخاتون در محله «در امام زاده» داخل بافت قدیم واقع شده و عملکرد مذهبی و نقش تجاری بدنه های مجاورآن نه تنها باعث شکل گیری یک فضای جمعی ایرانی – اسلامی گردیده، بلکه با شکل دهی به هسته مرکزی شهری توسعه های شتابان بعدی را موجب شده است. از این رو، در طرح سامان دهی بافت فرسوده شهرکرد توسعه یافته و در ابعادی وسیع تر، طراحی شده است. در این مقاله مطالعه وضعیت موجود و شناخت ویژگی های میدان و تجزیه و تحلیل آن وقیاس با نمونه های موفق دنیا انجام شده تا بتوان ضمن تلفیق کالبد و محتوا، تمهیدات ایجاد فضای شهری سرزنده، پویا و مطلوبی را در محدوده آتی میدان فراهم نماید. لایه های موجود طرح، شامل ساختمان های تاریخی موجود، ساختمان های تجاری موجود یا در دست احداث، معابر منطبق بر گذرهای تاریخی، فعالیت های با زمینه تاریخی، بستر تاریخی و فرهنگی شهرکرد و استان با نمادها و نشان ها، مراسم و آیین ها، فعالیت ها و کاربری های قابل استقرار در فضاهای شهری است. نتایج نشان می دهد تلفیق کالبد فضای شهری با محتوای آن در جهت ایجاد حیات اجتماعی و سرزندگی از طریق سیمای زمین امکان پذیر است؛ تلفیقی از لایه های مختلف فرهنگی به عنوان ایده اصلی سیمای زمین میدان که با هدف یکپارچه کردن فضا و جداره های میدان از طریق سیمای زمین و محتوای فضا و استفاده از اصول تجربه شده در میادین موفق دنیا صورت می گیرد. خروجی این طراحی تلفیقی، طرحی است که بر اساس چشم انداز پروژه، ارائه گردیده است و در صورت اجرای آن میدان را به فضای شهری مطلوبی برای تعاملات اجتماعی ساکنان شهرکرد تبدیل خواهد نمود و آن را به عنوان بخشی از استخوان بندی تاریخی در هسته مرکزی شهر، مرکز اجتماعی و فرهنگی شهر و یکی از دروازه های ورود به آن و عاملی برای جذب گردشگران حفظ خواهد نمود.