واسنجی ترکیبات آللی ژن های پیوروایندولین (Pina-D1/Pinb-D1) و آزمون مکانیکی سختی بذر در گندم نان

سختی دانه یکی از مهم ترین ویژگی های کیفی گندم نان است که نقش اساسی در قدرت جذب آب توسط آرد و اندازه ذرات آن دارد. سختی دانه گندم تحت کنترل مکان ژنی (Ha) روی کروموزوم 5D می باشد. در این تحقیق با آزمون مکانیکی بوسیله دستگاه کشش و فشار (CT) و آزمون مکانیکی نوری (NIR) بوسیله دستگاه اینفراماتیک سختی ارقام با منشا های متفاوت مورد بررسی قرار گرفت و تنوع آللی ژن های پیوروایندولین، آلل هایPina-D1b،Pina-D1a، Pinb-D1b، Pinb-D1c، Pinb-D1d و Pinb-D1a با آغازگرهای اختصاصی STS و SNPs با روش دمای سوئیچ در ارقام بررسی شدند. نتایج نشان داد که بیش از نیمی از ارقام مورد مطالعه دارای جهش در ژن های کنترل کننده پیوروایندولین ها بودند. سایر ارقام دارای آلل طبیعی (Pina-D1a/Pinb-D1a) بوده و فنوتیپ دانه نرم را نشان می دهند. بیشترین فراوانی آللی سختی مربوط به Pina-D1bو Pinb-D1bو به تعداد کمتریPinb-D1d بوده و آلل Pinb-D1cدر هیچ رقمی دیده نشد. با توجه به نتایج، ارقام سخت حاصل از تحقیق بیشتر مربوط به دو اقلیم گرم و مرطوب و یا گرم و خشک می باشند. ضریب همبستگی بین نتایج سختی حاصل از دو آزمون کشش و فشار (CT) با آزمون (NIR)، نتایج مولکولی با آزمون (NIR) و نتایج مولکولی با آزمون کشش و فشار بترتیب برابر 74/0، 87/0 و 79/0 بود که در سطح (α<0.0001) معنی دار شدند. مطالعات ما در زمینه اساس ژنتیکی و مکانیکی سختی دانه می تواند اطلاعات مفیدی را در زمینه اصلاح این صفت در برنامه های به نژادی گندم ایران در اختیار به نژادگران قرار دهد.