سرگردانی سوژه ها در متن جهانی: تبیین تئوریک روایت سوژه در جهان رسانه ای

عصر نوین را بسیاری از متفکرین (از جمله کاستلز، واتیمو، هاروی، گیدنز، بودریار) عصر سلطه منطق رسانه دانسته اند. مهم ترین ویژگی رسانه های ارتباطی در عصر جدید، جهانی بودن آن است. به گونه ای که رسانه به بخشی جدایی ناپذیر از زندگی روزانه بسیاری از سوژه های انسانی تبدیل شده است. زندگی روزمره سوژه های انسانی در مواجه با رسانه، تغییرات زیادی را تجربه کرده است. بسیاری از این تغییرات در نگاه تئوریک پارادایم های فلسفی و جامعه شناختی بازنمایی شده اند. مقاله حاضر به دنبال بررسی همین تغییرات است. به عبارتی بهتر، مقاله حاضر در پی بررسی تئوریک روایت سوژه در رویکردهای مختلف می باشد. نتایج پژوهش نشانگر این امر است که رویکردهای تحلیل رسانه (از رویکرد تاثیرات رسانه تا مکتب بیرمنگام و مطالعات پسااستعماری) نگاهی تا حدود زیادی متفاوت به نقش سوژه ها در تحلیل رسانه به عنوان یک متن جهانی دارند. در رویکردهای تاثیر رسانه، مخاطب به عنوان یک سوژه آگاه نفی می شود. همین نگاه با تفاوت هایی ایدئولوژیک در نگاه فرانکفورتی ها هم ادامه می یابد. اما در تفکرات پست مدرنیسم و به طور خاص در دیدگاه جیانی واتیمو، برای رسانه وجهی رهایی بخش قائل می شود که در آن سوژه ها می توانند از حاکمیت کلان روایت ها رهایی یابند. به هر صورت، اگر با نگاهی پارادمیک به مسئله نگاه کنیم مشخص می شود که هیچ کدام از تئوری ها و رویکردهای تحلیل رسانه را نمی توان به طور کامل در یک پارادایم جای داد. تلاقی و درهم تنیدگی پارادایمی، از ویژگی روایت های سوژه در رویکردهای نظری تحلیل رسانه می باشد.