کارآیی برخی تخمین گرهای زمین آماری در میان یابی و پهنه بندی شماری از ویژگی های کیفی خاک

طراحی و اجرای برنامه های حفاظت خاک نیازمند پهنه بندی دقیق و بهینه ویژگی های خاک است. از جمله عوامل بسیار موثر در پهنه بندی ویژگی های خاک، روش درون یابی کاربردی است. هدف از این پژوهش، ارزیابی کارایی شماری از روش های رایج درون یابی به منظور تخمین و پهنه بندی برخی ویژگی های کیفی خاک سطحی شامل درصد رس، هدایت الکتریکی، درصد کربنات کلسیم معادل و کربن آلی در اراضی زراعی منطقه نقده واقع در استان آذربایجان غربی با مساحتی حدود 8300 هکتار بود. به این منظور تعداد 282 نمونه خاک سطحی (30-0 سانتیمتری) به صورت تصادفی جمع آوری و مورد تجزیه آزمایشگاهی قرار گرفت. روش های قطعی (توابع پایه شعاعی و چند جمله ای فراگیر) و زمین آماری (کریجینگ معمولی) به منظور پهنه بندی ویژگی های خاک بکار گرفته شدند. هدایت الکتریکی بیشترین (14/90) و رس کمترین (97/28) میزان تغییرپذیری را نشان دادند. مدل های نمایی، گوسی و کروی بر تغییرنما های تجربی برازش داده شدند. رس و هدایت الکتریکی با مدل نمایی، کربنات کلسیم معادل با مدل گوسی و کربن آلی با مدل کروی بهترین برازش را داشتند. نتایج نشان داد که روش کریجینگ معمولی دارای کمترین مقدار شاخص توازن خطا– واریانس (BVTO) برای تخمین مقدار رس، شوری، آهک و کربن آلی بود و روش توابع پایه شعاعی با مدل نواری کم ضخامت بیشترین مقدار خطا را در برآورد این متغیرها داشت. در نهایت با در نظر گرفتن بهترین روش درون یابی، نقشه های پهنه بندی ویژگی های خاک در محیط GIS تهیه گردید.