از خمسه سرایی تا خمسه پژوهی (بررسی انتقادی تحقیقات حوزه خمسه پژوهی)

خمسه سرایی یکی از سنت های دیرپای ادب فارسی است که در قرن شش هجری توسط نظامی پایه گذاری شد و تا قرن چهارده هجری در ایران و قلمرو نفوذ فرهنگ ایران به حیات خود ادامه داد. در طی این تاریخ هشتصد ساله بسیاری از شاعران ایرانی، هندی و ترک به سرودن مثنوی هایی به تقلید از خمسه نظامی پرداخته اند. این سنت ادبی را می توان پس از شاهنامه سرایی، پراقبال ترین سنت ادبی فارسی دانست؛ اما تا کنون پژوهش جامعی حول آن صورت نگرفته و بسیاری از خمسه های ادب فارسی ناشناخته باقی مانده-اند و فهرست دقیقی از آنها در دست نیست. این مقاله با معرفی و نقد و بررسی عمده پژوهش های انجام شده در این زمینه، کمبودها و کاستی های این پژوهش ها را یادآور شده و پیشنهادهایی برای پژوهش در این حوزه ارائه کرده است.