تلاشی در سنخ شناسی جنبش های نوپدید معنوی ایران

سنخ شناسی جنبش های نوپدید معنوی در ایران، اهمیت زیادی دارد، زیرا ما را با گستره تعریف جنبش های مزبور آشنا می سازد و به علاوه، می توان بر اساس تفاوت های موجود میان گونه ها به اتخاذ سیاست های مواجهه مناسب با هرگونه، اقدام کرد. در نوشتار حاضر، با تکیه بر مشاهدات و مطالعات میدانی نگارنده و الهام گرفتن از دسته بندی های محققین غربی، یک سنخ شناسی دو سطحی هفت گانه- سه گانه عرضه شده است. این جنبش ها را بر اساس محتوای تعالیم می توان به هفت گروه تقسیم نمود: معنویت کاریزماتیک، معنویت خویشتن، معنویت فراعلم، معنویت هندی-چینی، معنویت بیگانگان، معنویت جادو و معنویت نوکافرکیشی. همچنین به لحاظ نحوه بروز و حضور اجتماعی این جنبش ها، سه دسته قابل شناسایی هستند: گروه مستمعان، گروه مشتریان و گروه فرقه ای.