اولویت بندی مکانی عملیات کاهش سیل و کنترل فرسایش با استفاده از روش منطق فازی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز فورگ)

امروزه، اجرای عملیات آبخیزداری، عموما، بر پایه معیار هایی مانند موقعیت استراتژیک حوزه، اشتیاق مردم، فقر، سیل خیزی، فرسایش خاک، و نظایر آن صورت می گیرد؛ این موضوع باعث شده در برخی موارد نتایجی معکوس و برخلاف اهداف اولیه حاصل شود. از طرفی، منطق فازی قادر به مدیریت محدوده وسیعی از گزینه های تصمیم گیری است. تعیین حوزه هایی با تولید رسوب و سیل خیزی بالا و اولویت بندی اجرای عملیات آبخیزداری، با استفاده از نظریه ها و مهارت های منطق فازی، از اهداف اصلی این تحقیق است. برای این هدف حوزه آبخیز فورگ، واقع در استان خراسان جنوبی و شهرستان درمیان، به مساحت 11137 هکتار، انتخاب شد. با توجه به اینکه حوزه انتخابی، مانند اکثر حوزه های کشور، فاقد ایستگاه باران سنجی، هیدرومتری، و رسوب سنجی است، رفتار هیدرولوژی و فرسایشی حوزه با استفاده از نقشه های پایه، عکس های هوایی، تکنیک های GIS، بازدید های میدانی، و همچنین تحلیل های آماری بررسی شد. برای کاهش محاسبات با حفظ دقت تحقیق با تحلیل عاملی فاکتورهایی که اهمیت بسیار زیادی در سیل خیزی و فرسایش خاک حوزه دارند انتخاب شدند. سپس، امتیاز این عوامل فازی و، در نهایت، اهمیت نسبی عوامل محاسبه شد و اولویت مکانی اجرای عملیات آبخیزداری، بر اساس فاکتور های سیل خیزی و فرسایش خاک، مشخص گردید. نتایج نشان داد تلفیق ابزار های GIS و روش های منطق فازی با مدل های سنتی دقت محاسبات را به نحو چشمگیری افزایش می دهد. توصیه می شود، به منظور کاهش آثار مخرب ناشی از سیل، خشک سالی، فرسایش و تبعات مرتبط، با توجه به تحقیق حاضر، اولویت زمانی و مکانی عملیات آبخیزداری مشخص شود تا متناسب با محدودیت های مختلف مالی، اجرایی، و زمانی عملیات آبخیزداری در مناسب ترین موقعیت انجام گیرد.