بررسی رابطه بین خوش خوراکی و کیفیت علوفه برخی گیاهان مرتعی (مطالعه موردی: مراتع کرسنک استان چهارمحال و بختیاری)

خوش خوراکی عبارت است از مجموعه عوامل فیزیکی و شیمیایی گیاه که دام را به خوردن یا نخوردن یک گیاه ترغیب می کند. این تحقیق تلاشی است در ارائه شاخصی به عنوان معرف خوش خوراکی گیاهان مرتعی. بدین منظور، رابطه بین خوش خوراکی و کیفیت علوفه گیاهان مرتعی در مراتع کرسنک استان چهارمحال و بختیاری بررسی شد. نخست ترکیب گیاهی هر یک از گیاهان بر مبنای پوشش تاجی و تولید به روش نمونه برداری تصادفی سیستماتیک (در هر تیپ گیاهی 2 ترانسکت 200 متری و در طول هر ترانسکت 15 پلات) و رژیم غذایی دام ها (گوسفند و بز) به روش زمان سنجی تعیین شد. سپس، شاخص انتخاب هر یک از گونه های گیاهی توسط گوسفند و بز تعیین شد. در مرحله بعد، کیفیت علوفه گونه های غالب رژیم غذایی دام ها با اندازه گیری درصد CP، درصد ADF، میزان DMD و ME تعیین شد. در پایان، رابطه همبستگی بین شاخص های کیفیت علوفه (متغیرهای مستقل) و شاخص انتخاب هر یک از گونه های گیاهی توسط گوسفند و بز (متغیر وابسته)، با استفاده از نرم افزار SPSS (Ver.15)، تعیین و تجزیه و تحلیل شد. بر اساس نتایج این پژوهش، از بین شاخص های کیفیت علوفه، فیبر جدا شده در اسید ((ADF، هضم پذیری ماده خشک (DMD)، و انرژی متابولیسمی با شاخص انتخاب هر یک از گونه های گیاهی توسط گوسفند (بر حسب هم درصد تاج پوشش و هم تولید) رابطه معنی داری (05/0P≤) نشان دادند. اما بین شاخص های کیفیت علوفه گیاهان با شاخص انتخاب هر یک از گونه های گیاهی توسط بز (بر حسب درصد تاج پوشش و تولید) رابطه معنی داری (0.05 P≤) یافت نشد. با توجه به نتایج به دست آمده، کیفیت علوفه را می توان، با توجه به نوع دام، شاخصی از خصوصیات شیمیایی گیاهان مرتعی، در تعیین خوش خوراکی آن ها، برشمرد. بنابراین، با توجه به ضرورت تعیین کیفیت گیاهان مرتعی برآورد ظرفیت چرا و خوش خوراکی گونه های مرتعی ضروری است برای تعیین کیفیت گونه های مرتعی کوششی انجام پذیرد.