نقش مایه طاووس در دست بافته های گلیمی اقوام شاهسون و قشقایی

نقش مایه طاووس یکی از برجسته ترین نگاره های جانوری است که به صورت انتزاعی و هندسی در گلیم بافته های عشایری به ویژه اقوام شاهسون و قشقایی به وفور دیده می شود. تنوع نقش این پرنده در دست بافته های گلیمی دو قوم نام برده، انگیزه ای شد تا این نگاره از زوایای مختلفی همچون نقش، رنگ و فرم شناسایی، معرفی، طبقه بندی و سپس بررسی و تحلیل شود. لذا این مقاله در پی پاسخ دادن به سوالات زیر است: مهمترین وجه اشتراک و افتراق نقش مایه طاووس در دست بافته های دو قوم شاهسون و قشقایی کدام اند؟ و تنوع فرمی این نقش در دست بافته های کدام قوم بیشتر است؟ فرضیه مورد نظر حاکی از این نکته است که طاووس بافته شده در گلیم بافته های قشقایی نسبت به دست بافته های ایل شاهسون از تنوع فرمی و رنگی بیشتری برخوردار است. از مهم ترین اهداف این تحقیق علاوه بر جمع آوری و طراحی انواع نگاره های طاووس در دست بافته های دو قوم و نمایش آن ها در جداول جداگانه، بررسی و تحلیل انواع آن و تاثیر و تاثر پذیری شان از یکدیگر بوده است. روش تحقیق در این پژوهش علاوه بر مطالعات میدانی (به خصوص یافتن انواع نگاره های طاووس) و کتابخانه ای، از نوع توصیفی- تحلیلی است. کاربرد نمادین برخی از نقش مایه ها مانند ستاره هشت پر بافته شده بر بال طاووس ها، هم نشینی آن با نقش مایه های چخماق، شانه و بز در جهت تبیین پدیده های جوی (به ویژه باران) از دوران های پیش از تاریخ در ایران و بین النهرین و طاووس های دو سر شاخص ایل شاهسون که در اثر کوچ و سایر مراودات ها در گلیم های قشقایی و ایلات عرب خمسه نظیر عرب جنی مشاهده می شود، از مهم ترین یافته های این پژوهش به شمار می آید.