بررسی اثرات دگرآسیبی چاودار (Secale cereale L.) بر خصوصیات جوانه زنی چند رقم گندم

پژوهش حاضر به منظور جداسازی اثرات آللوپاتیکی و اسمزی عصاره علف هرز چاودار (Secale cereale)، به صورت دو آزمایش فاکتوریل مجزا در قالب طرح کاملا تصادفی و با سه تکرار اجرا شد. در هر دو آزمایش ارقام گندم الوند، سایسون، نوید و توس مورد بررسی قرار گرفتند. در آزمایش اول، تیمارهای عصاره آبی چاودار در پنج غلظت صفر (شاهد)، 25، 50، 75 و 100 درصد تهیه شد. تیمارهای آزمایش دوم شامل فشارهای اسمزی معادل سازی شده عصاره چاودار (صفر، 48/0، 95/0، 36/1 و 61/1 بار) بود. برای تهیه فشارهای اسمزی از پلی اتیلن گلایکول 6000 استفاده شد. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت عصاره چاودار، درصد تجمعی جوانه زنی بذر ارقام گندم کاهش داشت. همچنین صفات درصد و سرعت جوانه زنی، طول، وزن تر و خشک ریشه چه و ساقه چه ارقام گندم به طور معنی داری کاهش یافت. رقم سایسون در مقایسه با دیگر ارقام حساسیت بالاتری نسبت به عصاره نشان داد و در غلظت های بالاتر از 25 درصد، بذر آن جوانه نزد. فشارهای اسمزی معادل با عصاره های تهیه شده، بر روی هر یک از صفات و ارقام اثر متفاوتی داشتند. افزایش فشار اسمزی، بر روند تغییرات درصد جوانه زنی تجمعی ارقام گندم تاثیر کمی داشت. همچنین درصد جوانه زنی و وزن خشک ساقه چه ارقام در غالب موارد تغییر معنی داری نشان نداد. اما صفات سرعت جوانه زنی، طول و وزن تر ساقه چه و ریشه چه در بیشتر ارقام، کاهش معنی داری داشت. برخلاف سایر صفات، وزن خشک ریشه چه ارقام گندم با افزایش تنش اسمزی افزایش معنی داری نشان داد. به طور کلی نتایج این تحقیق مبین آن بود که بیشترین سهم اثر بازدارندگی عصاره بر صفات جوانه زنی مربوط به خاصیت آللوپاتیکی آن بود و فشار اسمزی نقش بسیار کمی بر صفات داشت.