هندسه در معماری ایرانی پیش از اسلام و تجلی آن در معماری معاصر ایران

هندسه یکی از بنیان‎های هنر و معماری سنتی ایران است که در سراسرآثار فاخر به جای مانده از گذشته، می‎توان نمودهایی از آن را مشاهده کرد. این مهم در معماری اهمیت بیشتری می‎یابد زیرا مبنای کار معماری «ساختن» است و برای ساختن لازم است از یک هندسه و نظم دقیق استفاده شود. نه تنها آثار معماری سنتی ایرانی از دوره باستان تا دوران اسلامی از هندسه بهره برده‎اند، معماری معاصر ایران نیز خود را پای بند به این اصول معرفی می‎کند. این مقاله برآن است تا ضمن شناخت دقیق از اصول هندسی موجود در معماری سنتی و ریشه های فکری و مبانی نظری آن، تجلی آن را در آثار معماری معاصر مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد.
پرسش اصلی این پژوهش به شناخت اصول هندسی معماری سنتی و کیفیت کاربرد آن در معماری معاصر مربوط می‎شود. به عبارت دیگر، سوال اصلی آن است که اصول هندسی به کار رفته در معماری سنتی کدامند؟ و تجلی این اصول در معماری معاصر ایران چگونه است؟
دستاوردهای پژوهش نشان‎دهنده آن هستند که استفاده از نظم هندسی در پلان همراه با بهره‎گیری از هندسه پنهان، و ایجاد درک هندسی با استفاده از احساس ایستایی، بیش از سایر مفاهیم هندسی معماری سنتی، در معماری معاصر مورد توجه قرار گرفته‎اند. علاوه برآن که بهره‎گیری از کهن الگوها و نقش مایه های معماری سنتی همواره مورد نظر معماران معاصر بوده است.