بازخوانی تجربیات مدیران عرصه بهداشت و درمان از چالش های موجود در امدادرسانی در زلزله بم: یک مطالعه کیفی

یکی از سهمگین ترین زلزله قرن حاضر در دسامبر سال 2003 در شهر تاریخی بم رخ داده که مدیریت بحران آن به دلیل وسعت و گستردگی تخریب با پیچیدگی هایی همراه بوده است که بر همین اساس در این پژوهش کوشیدیم با بازشناسی مسائل و تجربیات مدیریتی این زلزله پیشنهاداتی را برای ارتقاء مدیریت بحران در زلزله ارائه نماییم.
این تحقیق کیفی با رویکرد پدیدارشناسی انجام گرفت. روش نمونه گیری هدفمند بوده و با 11 نفر از مدیران سطوح عالی و میانی وقت در زمان زلزله بم مصاحبه شد. در تمامی مراحل انجام مطالعه، مواردی همچون رضایت آگاهانه، حفظ گمنامی، محرمانه بودن اطلاعات، حق خروج از مطالعه در زمان دلخواه رعایت شد. برای تحلیل مصاحبه ها روش تجزیه و تحلیل کل نگر و انتخابی ون مانن مورد استفاده قرار گرفت.
از تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده در این پژوهش 5 موضوع اصلی و 17 موضوع فرعی پیرامون مدیریت بهداشت و درمان در زلزله شناسایی شده است که موضوعات اصلی شامل تصمیم گیری متمرکز، ساختار تیم های اعزامی، منابع، برنامه ریزی برای بحران و ارتباطات بین تیم های امداد و کمک رسان می باشد.
قبل از زلزله بم سیستم مدیریت بحران موثر و کارایی به منظور مقابله با شرایط دشواری چون زلزله بم پیش بینی نشده بود. به دلیل از بین رفتن ساختار تشکیلاتی مدیریت بومی و محلی و عدم پاسخگویی در زمان مناسب، آسیب های جبران ناپذیری بر مردم زلزله زده وارد شد. لذا بایستی با بهره گیری از تجربیات امدادرسانی زلزله بم، ساختار مناسبی برای مدیریت بحران در زلزله ایجاد شود.