مطالعه و بررسی نسخه های خطی قرآن به کتابت بانوان دوره قاجار

در بررسی های تاریخ معاصر ایران در عهد قاجار، نقش زنان در عرصه های اجتماعی و هنری کمتر مطالعه شده است. دراین خصوص، در منابع دست اول مطلب چندانی ذکر نشده است، زیرا اکثر تاریخ نویسان همت خود را وقف شرح حوادث سیاسی یا شیوه زندگی شاهان و رجال کرده و در لابه لای تالیفات خود به صورت پراکنده و غیرمستقیم به مسائل اجتماعی و هنری زنان اشاره کرده اند. این مقاله، ضمن بررسی شرایط اجتماعی و زندگی زنان دربار قاجار، فعالیت های هنری ایشان را به ویژه در حوزه کتابت قرآن کریم مطالعه می کند و به معرفی ویژگی های هنری نسخه های قرآن کریم می پردازد. مقاله حاضر از نوع تاریخی توصیفی و روش گرد آوری اطلاعات آن از نوع اسنادی است. تصاویر مربوط به قرآن های مذکور از موزه های مربوط به کاخ گلستان، کتابخانه ملی ایران، آستان قدس رضوی و آستانه مقدسه حضرت معصومه(س) فراهم آمده است. نتیجه بررسی نشان می دهد که، به رغم کمبود منابع مکتوب درباره زنان دربار قاجار، نقش آن ها در فعالیت های اجتماعی به ویژه مذهبی و هنری محدود نبوده است و در کتابت قرآن کریم و خوشنویسی با توانمندی شایسته آثار نفیسی بر جای گذاشته اند.