مرگ اندیشی هدایت؛ نگرشی فلسفی یا روان شناسانه؟!

از دیدگاه شماری از منتقدان، صادق هدایت در بیشتر داستان های خود، قهرمانانش را به مرگ سوق می دهد و این مسئله برآمده از ذهن مرگ اندیش و فلسفه بدبینانه وی درباره زندگی است. از معضلات نقد داستان های هدایت، یکی همین است که آثارش سرشار از یاس فلسفی دانسته شده و دیگر اینکه شخصیت های اصلی داستان پیش را، مثل راوی بوف کور، آیینه شخصیت خود نویسنده می دانند؛ اما با دقت در بن مایه های داستانی هدایت، باید در مرگ فلسفی این شخصیت ها به سوء ظن نگریست. هدایت از جمله نویسندگانی است که در ساختار روایت داستان های خود، رویکردی ویژه به نمایش جنبه های روانی شخصیت ها دارد. بنا بر نظریه روان شناسانه فروید درباره دو غریزه عشق و مرگ به عنوان دو غریزه اصلی انسان- غریزه عشق به زندگی در پی شکست و نرسیدن به آرزوها در وجود انسان افول کرده و به ناچار جای خود را به غریزه مرگ می دهد. در این مجال، ردپای این نظریه روان شناختی در بن مایه داستان های هدایت بررسی می شود.