بررسی رفتار زیست محیطی و مطالعه توزیع عناصر سنگین در خاک های محدوده معدن مس سرچشمه کرمان

مطالعه توزیع فلزات سنگین موجود در خاک ها، از موضوعات مهم زیست محیطی به شمار می رود. به منظور تعیین میزان فلزات سنگین در خاک های سطحی محدوده معدن مس سرچشمه و ارزیابی ترازهای آلودگی، 120 نمونه خاک سطحی تا عمق 30 سانتیمتری جمع آوری شد و فلزات سنگین Pb، Ni، Se، Mo و Zn، با استفاده از روش پلاسمای القایی- اسپکتروسکوپی جرمی (ICP- MS) آنالیز شدند. در نمونه های خاک بررسی شده، میانگین غلظت ثبت شده برای عناصر سرب، نیکل، سلنیوم، مولیبدن و روی به ترتیب، 127، 27، 1، 7 و 252 (میلی گرم بر کیلوگرم) بود. ترتیب فراوانی میانگین غلظت عناصر سنگین عبارت است از: Zn> Pb> Ni> Mo> Se. مقایسه میانگین غلظت عناصر سنگین و سمی در نمونه های خاک با متوسط جهانی مقادیر خاک های غیرآلوده و شیل میانگین نشان داد که عناصر Pb، Ni، Se، Mo و Zn مقادیر بالاتری نسبت به میانگین مقادیر جهانی دارند. عنصر Ni مقدار کمتری نسبت به شیل میانگین دارد. ضریب آلودگی برای عناصر مورد مطالعه، براساس غلظت زمینه خاک و براساس میانگین خاک های جهانی غیرآلوده، محاسبه و طبق رده بندی هاکنسون، طبقه بندی شدند. محاسبه درجه آلودگی اصلاح شده برای میانگین نمونه های خاک محدوده منطقه مطالعاتی براساس مقادیر زمینه و مقادیر میانگین جهانی خاک های غیرآلوده درجه حدواسط آلودگی کل (24/3- 99/2) را نشان داد. نتایج محاسبه فاکتور غنی شدگی نشان دهنده آن است که میانگین عناصر سرب، روی و مولیبدن در تعدادی از ایستگاه های نمونه برداری بیش از مقدار زمینه است و غنی شدگی غیرطبیعی این فلزات را در منطقه مطالعاتی دربر دارد. نتایج حاصل از محاسبه شاخص زمین انباشتگی برای نمونه های خاک حاکی از آن است که عناصر نیکل و سلنیوم در محدوده غیرآلوده و عناصر روی و مولیبدن در محدوده غیرآلوده تا کمی آلوده و عنصر سرب در محدوده کمی آلوده قرار می گیرند.