انتخاب سازکار و روش مناسب برای تخصیص منابع عمومی به آموزش عالی

تحلیلهای نظری و شواهد تجربی حکایت از آن دارند که نظام فعلی تامین مالی آموزش عالی در کشور ایران و سازکار پرداخت یارانه به آن توسط دولت چندان مطلوب نیست و نیازمند بازاندیشی و بازآفرینی است. اما نظام و سازکار مطلوب چیست و چه نظام و سازکاری برای نظام آموزش عالی ایران مناسب است؟ هدف مقاله حاضر پاسخ به این سوالها و پیشنهاد نظام و سازکار مناسب برای کشور ایران است. برای دستیابی به هدف یاد شده، ابتدا نظامها و سازکارهای مختلف تامین مالی و معیارهای نیکویی آنها از طریق فراتحلیل کیفی شناسایی شده است؛ آن گاه در چارچوب نظامهای مختلف تامین مالی، ده سازکار بر اساس شش معیار نیکویی با استفاده از روش«فرایند تحلیل سلسله مراتبی» ارزیابی شده اند. نتایج ارزیابی نشان می دهد که بهترین سازکار تخصیص منابع مالی به آموزش عالی در دنیا، پرداخت وام مشروط بر درآمد به دانشجویان در چارچوب بازار خدمات آموزش عالی است. در پایان مقاله بر اساس نظام بازار و سازکار یادشده، روش مناسب پرداخت یارانه به آموزش عالی در کشور ایران ارائه شده است.