کم و کیف روابط تجاری میان ایران و مصر، مطالعه موردی؛ عصر سلجوقی و فاطمی

با توجه به نقش حیاتی جاده ابریشم در اقتصاد ایران و منتهی شدن این جاده به بنادر کناره دریای مدیترانه و مصر، یک سری روابط تجاری گسترده میان هر دو منطقه به وجود آمد که تا عهد سلجوقی رونق داشت، اما با توجه به رقابت فاطمیان با عباسیان و حمایت سلجوقیان از بنی عباس و هم چنین با عنایت به آغاز جنگ های صلیبی، مناسبات سیاسی ایران و مصر، به یک رکود عظیم دچار شد که در نتیجه، به نظر می رسد این روابط و مراودات تجاری قطع شده باشد. در منابع تاریخی، اطلاعات زیادی درباره این روابط تجاری موجود نیست؛ اما یافته های باستان شناسان در حفاری های فسطاط، داده های زیادی در این باره، در دسترس محققان قرار می دهد؛ از این رو با این سوال مواجه ایم: در طی دوره مذکور، روابط اقتصادی ایران مصر چگونه بود؟ این مقاله درصدد است تا از طریق تحلیل و مقایسه سبک آثار سفالینه یافته شده، به کم وکیف مناسبات تجاری بین ایران و مصر در عهد سلجوقیان و فاطمیان وضوح بیش تری ببخشد. این مقاله با استناد به این یافته ها نشان می دهد که این روابط تجاری به طور کامل قطع نشده و به رغم اختلافات شدید سیاسی، تجارت بین ایران و مصر در قرون پنجم و ششم هجری تداوم داشته است.