بررسی اقلیم شناختی بندال های آسیا و اروپا با دو شاخص در دوره 1950- 2010

در این مقاله، بررسی اقلیم شناختی پدیده بندال طی یک دوره 61 ساله (1950-2010) در بخشی از نیمکره شمالی، شامل آسیا و اروپا و قسمت شرقی اقیانوس اطلس با به کارگیری داده های شبکه ای NCEP-NCAR صورت گرفته است. با استفاده از دو روش آشکارسازی بندال یک بعدی و دو بعدی، به ترتیب تعداد 1054 و 729 رویداد بندال در دوره زمانی و ناحیه مورد نظر، شناسایی شد. براساس نتایج این بررسی، تعداد رویدادهای بندال این دوره دارای یک روند نسبتا کاهشی برای کل منطقه مورد بررسی و منطقه ایران است. همچنین توسط این دو روش، یعنی شاخصهای باریو پدرو و همکاران (2005) و دیااو و همکاران (2006)، ویژگی های رویدادهای بندال از قبیل بسامد، طول عمر، محل وقوع، شدت و مراکز آنها بررسی و نتایج ویژگی های اقلیمی، با یکدیگر مقایسه شده اند. طبق بررسی های صورت گرفته، بیشترین وقوع بندال ها در منطقه مورد بررسی از نظر توزیع مکانی و در همه فصل ها، در محدوده طول جغرافیایی 47/5°E تا 30°W و از نظر وقوع بیشینه شدتها روی شرق اطلس واقع در 5°E تا 30°W قرار دارد. از طرفی، در فصلهای زمستان و بهار بسامد وقوع بندال و دوره استمرار آن مقادیر بیشتری دارند، درحالی که در فصل تابستان این مقادیر کمینه است. نتایج بسامد وقوع در عرضهای جغرافیایی و فصل های گوناگون نشان میدهد که برای شاخص اول، عرض جغرافیایی ثابت همراه با بیشینه های بدون تغییر در فصل های گوناگون است، اما برای شاخص دوم، این بازه متغیر است و محل بیشینه وقوع بندال ها در عرض 55°N در فصلهای بهار، زمستان و پاییز، و در فصل تابستان با جابه جایی به سمت عرضهای بالاتر، در عرض 62/5°N قرار دارد. بهعلاوه، در مقایسه نتایج دو شاخص دیده می شود که بندال های شناسایی شده در بازه طول جغرافیایی با شاخص دوم، دارای درصد بسامد وقوع کمتری نسبت به شاخص اول در فصلهای زمستان و بهار هستند، حال آنکه الگوهای مربوط به دو شاخص در فصل های تابستان و پاییز تقریبا مشابه هستند.