کانی سازی و دگرسانی گرمابی سامانه رگه ای تجرود، جنوب نیشابور

سامانه رگه ای تجرود در 190 کیلومتری جنوب باختری مشهد و در بخش جنوبی زون سبزوار واقع شده است. سنگ دیواره رگه ها شامل مجموعه ای از سنگهای آتشفشانی حدواسط تا اسیدی ائوسن است. کانی سازی از نوع پرکننده فضای خالی است و به صورت رگه ها، رگه چه ها و برشهای گرمابی تظاهر دارد. بر پایه ویژگی های صحرایی و بافتی، سه مرحله اصلی کانی سازی تشخیص داده شد. مرحله I به طور عمده از کوارتز، پیریت، کالکوپیریت و مگنتیت تشکیل شده است. مرحله II که دارای همان مجموعه کانیایی مرحله اول است، مهمترین مرحله کانی سازی از نظر حجم می باشد. مرحله III با نوارهای تکراری کوارتز و کلسیت با مقادیر ناچیزی از کانی های سولفیدی مشخص می شود. دگرسانی گرمابی در اطراف رگه ها توسعه یافته و در نزدیکی رگه ها از شدت بیشتری برخوردار است. ترسیم شاخص دگرسانی ایشی کاوا (AI) در مقابل شاخص کلریت- کربنات- پیریت (CCPI)، موسوم به نمودار جعبه ای دگرسانی، سه روند اصلی دگرسانی را نشان می دهد. مجموعه دگرسانی گرمابی کوارتز، آدولاریا، کلریت، ایلیت، کلسیت و اپیدوت که سامانه رگه ای تجرود را دربرگرفته، از صعود محلولهای گرمابی با pH نزدیک به خنثی تا کمی قلیایی تشکیل شده است. ویژگی های کانی شناسی، دگرسانی و زمین شیمیایی منطقه مورد مطالعه و مقایسه آن با کانسارهای اپی ترمال نشان می دهد که سامانه رگه ای تجرود در یک محیط اپی ترمال نوع سولفیدی شدن پایین تشکیل شده است.