پیش بینی تاثیر مدیریت زراعی دیم زارها بر ظرفیت ذخیره کربن خاک به کمک فنون تحلیل چندمتغیره

ظرفیت ذخیره سازی کربن یکی از معیارهای ارزیابی پایداری زیست بوم است، بنابراین با بررسی عوامل مدیریتی تاثیرگذار بر این فرآیند می توان اصلاح و احیای اراضی را دنبال کرد. بدین منظور، پژوهش حاضر به بررسی سناریوهای مدیریتی و اثرات آن ها بر ذخیره کربن در حوزه آبخیز سر فیروزآباد در استان کرمانشاه پرداخته شده است. پس از تلفیق لایه های شیب و جهت و تهیه نقشه واحدهای کاری به بررسی سامانه های مدیریتی رایج در قالب سناریوهای مدیریت بقایا، خاک ورزی و تناوب زراعی پرداخته و شاخص های مربوطه کمی شد. در مرحله بعد، حوضه به مناطق همگن تفکیک و نمونه برداری به صورت سیستماتیک تصادفی در واحدهای کاری انجام شد. سپس، نمونه ها به آزمایشگاه منتقل و وزن مخصوص ظاهری، بافت، میزان کربن آلی و در نهایت ذخیره کربن آلی خاک تعیین شد. نتایج تحلیل های چندمتغیره نشان داد با استفاده از تحلیل خوشه-ای، مدل با وارد نمودن هفت متغیر که به طور معنی داری بر کربن آلی خاک تاثیرگذار هستند و شامل شاخص شخم، توالی غلات در تناوب، کلش سوزانی، کوددهی دامی، الگوی تناوب، آیش زمستانه و جهت شخم بوده، توانست با ضریب همبستگی 724/0 و با ضریب کارایی 46/0، حدود 52 درصد تغییرپذیری ذخیره کربن خاک را پیش بینی کند. به طور کلی، می توان چنین نتیجه گیری کرد که آنالیز خوشه ایبرای بررسی ذخیره کربن در خاک توصیه می شود و نظام تناوب زراعی و نظام خاک ورزی از نمونه های بارز نظام های مدیریتی می باشند که بی شک از حیث ذخیره سازی کربن حایز اهمیت فراوانی هستند.