تحلیل الگوی استقراری شهرستان سمیرم در دوره انتقال از ساسانیان به قرون اولیه اسلامی

شهرستان سمیرم با مساحتی حدود 5224 کیلومتر مربع در جنوب استان اصفهان در دامنه های ارتفاعات زاگرس قرار گرفته که به تبع آن از منابع آبی سرشار و پوشش گیاهی مناسبی برخوردار بوده و جایگاه مناسبی برای استقرار انسان از آغاز تا روزگار حاضر فراهم ساخته است. در بررسی های باستان شناختی شهرستان سمیرم مجموعا 49 محوطه باستانی از ادوار پیش از تاریخ تا دوران اسامی شناسایی گردیده اند. از این میان، 30 محوطه شناسایی شده به روزگار ساسانیان و قرون اولیه اسامی تعلق داشت که رشد و رونق چشم گیر استقرارها را به لحاظ کمی و کیفی نسبت به دوره های قبل به نمایش می گذارد. با توجه به این که یکی از مباحث جدید در راستای تحلیل تحولات فرهنگی جوامع در دوران مختلف و هم چنین دوران انتقالی، در باستان شناسی نوین استفاده از تکنیک های آماری است، نگارندگان (GIS) سعی داشتند تا با به کارگیری تکنیک آماری سیستم اطلاعات جغرافیایی تا حدودی به درک تحولات واقع شده در دوران گذر از ساسانیان به قرون نخستین اسامی در این منطقه جغرافیایی دست یابند. به منظور ارزیابی تحولات استقرارهای مورد مطالعه در دوران انتقال از ساسانیان به دوران اسامی، متغیرهایی نظیر فاصله آن ها از رودهای دایمی، شبکه های ارتباطی کهن، روستاهای موجود و نیز کد ارتفاعی، کاربری اراضی، پوشش گیاهی و سایر پارامترهای که در شکل گیری این محوطه ها نقش موثر داشته اند، تعریف و تمامی داده های ثبت شده تحلیل روشن (GIS)گردیدند. توزیع مکانی آثار مکشوفه بر اساس سیستم جغرافیایی ساخت که بیشتر محوطه های استقراری در بخش شمالی و مرکزی این شهرستان واقع شده اند که از پراکنش یک نواختی برخوردار است. آنالیز داده های میدانی همچنین روشن ساخت که محوطه های مکشوفه از لحاظ کمی و کیفی در دوره ساسانی و متعاقبا دوره اسامی دچار تغییرات چش مگیری نشده اند و دگرگونی هایی که بر تاریخ سیاسی – اجتماعی کشورمان عارض گردیده تاثیر چندانی بر روند زندگی ساکنان دشت سمیرم نداشته است.