تهیه و بررسی روایی و پایایی آزمون تکرار ناکلمه و مقایسه حافظه فعال واجی در کودکان عادی و دارای اختلال صداهای گفتار 4 تا 6 ساله ی شهر تهران

اختلال صداهای گفتار (Speech Sound Disorders یا SSD) از اختلالات شایع در کودکان است که ویژگی آن خطاهای نامتناسب رشدی در تولید گفتار است که می تواند موجب کاهش وضوح گفتار شود. برخی داده ها نشان می دهد نقص در حافظه فعال واجی ممکن است در این اختلال سهم داشته باشد. حافظه فعال واجی به عنوان بخشی از دستگاه حافظه فعال، مسئول رمزگذاری و ذخیره اطلاعات واجی است. بسیاری از پژوهشگران تکرار ناکلمه (Non-Word Repetition یا NWR) را برای سنجش حافظه فعال واجی به کار گرفته اند. هدف این پژوهش تهیه و بررسی روایی و پایایی آزمون تکرار ناکلمه و کشف تفاوت های حافظه فعال واجی در کودکان عادی و SSD 4 تا 6 ساله فارسی زبان بوده است.
شرکت کنندگان در این مطالعه 32 کودک SSD و 32 کودک طبیعی- همسان به لحاظ سن و جنس- به عنوان گروه کنترل بودند. حافظه فعال واجی در هر دو گروه با تکلیف تکرار ناکلمه مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور تکلیف NWR طراحی شد و پس از تعیین روایی و پایایی، در هر دو گروه مورد استفاده قرار گرفت. جهت تعیین وجود تفاوت بین میانگین امتیازهای NWR در دو گروه آزمودنی، آزمون Mann-Whitney U مورد استفاده قرار گرفت.
25 ناکلمه این آزمون دارای روایی محتوایی هستند. بین اجراهای متوالی ضریب همبستگی 997/0 به دست آمد (00/0 >P). میانگین امتیاز کودکان SSD در مقایسه با گروه کنترل، پایین تر بود و نتایج آزمون آماری نشان داد که میان توانایی تکرار ناکلمه کودکان عادی و SSD تفاوت معنی داری وجود دارد (00/0 > P).
آزمون تکرار ناکلمه از روایی و پایایی بالایی برخوردار بود. عملکرد ضعیف تر کودکان SSD در تکرار ناکلمه ممکن است به دلیل ضعف در نگهداری توالی های جدید صدا در حافظه فعال واجی باشد که احتمالا اجازه شکل گیری بازنمایی های واجی بلند مدت با ثبات را نمی دهد. در غیاب عوامل علت شناختی آشکار، نقص در حافظه فعال واجی می تواند به عنوان علت این اختلال مطرح شود.