کاربرد فرآیند تحلیل سلسله مراتبی در ارائه سناریوهای مختلف حفاظت آب و خاک در حوزه آبخیز طالقان

در مدیریت حوزه های آبخیز پس از طراحی مراحل مختلف برنامه ریزی، انتخاب بهترین طرح برای مدیریت حوزه های آبخیز از اهمیت زیادی برخوردار است. در چنین شرایطی با تصمیم گیری هایی مواجه خواهیم بود که تحت تاثیر معیارهای متعددی هستند. فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، یکی از جامع ترین سیستم های طراحی شده برای تصمیم گیری با معیارهای چندگانه است. بر اساس تکنیک AHP در حوزه آبخیز مورد مطالعه برای حل مشکل یا مشکلات موجود ابتدا تعدادی گزینه شامل: 1- طرح A - شامل عملیات مکانیکی (گابیون، چکدم، احداث سد خاکی و...) 2- طرح B شامل عملیات بیولوژیکی (نهالکاری و بوته کاری و...) و 3- طرح C - عملیات عمرانی و خدماتی (تامین سوخت روستاها، احداث جاده روستایی و...) انتخاب گردید. سپس برای انتخاب بهترین طرح چهار معیار شامل هزینه، حفاظت خاک، کاهش سیلاب و کیفیت آب در نظر گرفته شد. سپس بر اساس نظرات اساتید دانشگاهی و کارشناسان اقدام به ارزیابی گزینه ها از طریق ماتریس مقایسه زوجی با استفاده از نرم افزار Expert choice گردید. نتایج نشان داد که برای معیار هزینه بهترین گزینه عملیات بیولوژیکی با وزن نسبی 7/71% و نرخ ناسازگاری 09/0، برای معیار حفاظت خاک بهترین گزینه عملیات مکانیکی با وزن نسبی 9/55% و نرخ ناسازگاری 08/0، برای معیار کاهش سیلاب بهترین گزینه عملیات بیولوژیکی با وزن نسبی 2/58% و نرخ ناسازگاری 03/0، برای معیار کیفیت آب بهترین گزینه عملیات بیولوژیکی با وزن نسبی 2/59% و نرخ ناسازگاری 01/0 است. بعد از محاسبه وزن هر یک از طرح ها نسبت به کلیه معیارها، سهم هریک ازمعیارها درتعیین بهترین طرح مشخص گردید که مهم ترین معیار، هزینه با وزن نسبی 3/60% و بهترین طرح، عملیات بیولوژیکی با وزن نسبی 2/60% می باشد.