سنجش تناسبات رنگی در قالی ایرانی (مطالعه موردی: قالی صفوی)

سنجش نحوه کاربرد رنگ در قالی می تواند دریچه ای در نگرش طراحان و نحوه اندیشیدن آن ها به رنگ در قالی بگشاید. در تحلیل قالی، گذشته از جنبه کاربردی رنگ و نحوه کاربرد آن در بعد زیبایی شناختی قالی مورد توجه قرار می گیرد. هدف از این پژوهش این است که با درنظر داشتن تاثیر رنگ های نوری بر ادراک مخاطب از رنگ در قالی روشی برای سنجش تناسبات رنگی ارائه شود. روش پژوهش تجربی(آزمایشی) است و پژوهش با درنظر داشتن خاصیت پراکندگی رنگ در قالی که درنتیجه پراکندگی طرح و حضور رنگ غالب در زمینه اتفاق می افتد؛ و همچنین با تکیه برنظریه رنگ آگدن نیکولاس رود و فرانس گریتسین انجام شده است. پژوهش با مطرح کردن فرضیه ارتفاع رنگی در قالی ازطریق مطالعه موردی سه نمونه از قالی های دوره صفوی با استفاده از نرم افزار تحلیل رنگ ایمیج جی طی دو آزمون سنجش میزان زینه (فام) و اشباع رنگ و سنجش زینه تاریک و روشن به آنالیز رنگی پرداخته است. مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که آیا اصول کاربرد رنگ در قالی از قانونی تبعیت می کند یا خیر، و این نکته را بیان می کند که رنگ ها در قالی به صورت لایه هایی درهم تنیده به کار رفته اند و تنها درصورت آنالیز قابل تشخیص اند و در قالی با ایجاد خطای دید عمل کرده و احساسی از بعد تداعی می کنند. نتایج پژوهش نشان می دهد که یکی از مهم ترین پدیده ها در رنگ آمیزی قالی پدیده ای موسوم به ارتفاع رنگی است. این امر با استفاده از رنگ های دارای تضاد اشباع به عنوان حاشیه طرح ها برای پدیدآوردن نوعی ژرفای مجازی در قالی از طریق افزایش فواصل رنگی جهت حذف تضاد هم زمانی به دست می آید. استفاده از این روش می تواند با راهنمایی طراحان در آزمودن رنگ های متناسب در طراحی قالی به غنای رنگ آمیزی قالی ایرانی بیفزاید.