بررسی وضع موجود و مکانیابی فضای سبز مورد نیاز شهر زابل با استفاده از GIS

شهرسازی کنونی عمدتا به تمرکز و تجمع جمعیت در سطوح محدودتر منجر می گردد و افزایش تراکم در واحد سطح و گرایش شدید به استفاده از وسیله نقلیه شخصی و وسایل دیگر به افزایش آلودگی و به هم خوردن تعادل زیست محیطی منجر شده است. از طرف دیگر، دخالت در محیط طبیعی و ایجاد محیط های مصنوعی، نیازهای جسمی و روحی انسان را بیشتر بروز داده است. برای رفع این نیازهاست که انسان شهرنشین اقدام به ایجاد باغ ها و فضاهای سبز مصنوعی در داخل شهرها نموده است. در این مقاله توزیع و جانمایی فضاهای سبز شهری زابل با استفاده از پژوهش های میدانی و تحلیل های سیستم GIS مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس یافته های این تحقیق با توجه به جمعیت 130937 نفری شهر زابل در سال 1385در مجموع سرانه کل فضای سبز 56/2 مترمربع است که با استاندارد فضای سبز شهری که حداقل 7 متر سرانه را مطلوب قلمداد می کند، به میزان زیادی فاصله دارد. این در حالی است که توزیع فضایی آن نیز بسیار نامتعادل و نامتناسب است؛ بدین صورت که با استفاده از تحلیل های Spatial Analysis و Buffer توسط نرم افزار GIS توزیع مکانی این فضاها با سلسله مراتب کالبدی شهر همگونی و تناسب ندارد. پژوهش های میدانی نیز نشان می دهد که از 17 مکان مشخص به صورت پارک، تنها 2 پارک محله ای و 2 پارک با کارکرد ناحیه ای وجود دارد و لیکن هیچ پارکی با عملکرد شهری وجود ندارد. نکته بسیار مهم در ایجاد فضاهای سبز عمومی به ویژه پارک ها، مکانیابی آنها همسو با ضروریات زندگی شهری و در پاسخگویی به نیاز های شهروندان، با در نظر گرفتن امکانات و محدودیت های شهری است. امکانات رایانه ای نظیر GIS و مدل سازی های آن یکی از ابزارهای تحلیلی فضاهای شهری، ساماندهی، مکانیابی و طراحی و توسعه کاربری های گوناگون محسوب می شوند که در این مقاله برای مکانیابی پارک های شهری در مقیاس ناحیه ای و شهری استفاده شده است.