بهینه سازی کشت نوک شاخساره میخک (Dianthus caryophyllus L.) در شرایط درون شیشه ای

استقرار اولیه ریزنمونه نوک شاخساره یکی از مهم ترین مراحل کشت بافت می باشد که در این مرحله به علت کوچک بودن ریزنمونه، درصد شیشه ای شدن ریزنمونه ها و در نتیجه عدم استقرار آنها بالا می باشد. به منظور بررسی تاثیر اندازه ریزنمونه و نوع تنظیم کننده رشد بر کشت نوک شاخساره میخک، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با 5 تکرار انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل اندازه های مختلف نوک شاخساره (4/0، 7/0 و 1 میلی متر) و محیط کشت MS حاوی یکی از تنظیم کننده های رشدی (5/0 میلی گرم در لیتر بنزیل آدنین(BA، 5/0 میلی گرم در لیتر اسیدجیبرلیک (GA3) و محیط کشت فاقد هورمون بودند. نتایج نشان داد که اندازه ریزنمونه و نوع تنظیم کننده رشد تاثیر معنی داری بر میزان شیشه ای شدن ریزنمونه ها داشت و بیشترین میزان آن (%3/59) در محیط کشت حاوی 5/0 میلی گرم در لیتر BA و در ریزنمونه با اندازه 4/0 میلی متر و کمترین میزان آن (%0) در محیط کشت حاوی 5/0 میلی گرم در لیتر GA3 و در ریزنمونه با اندازه 1 میلی متر مشاهده شد. کاربرد هورمون BA در محیط کشت باعث کاهش ارتفاع، افزایش وزن خشک شاخساره، عرض برگ، تعداد جوانه باززایی شده و شاخص سطح برگ شد ولی با این حال باعث افزایش پدیده شیشه ای شدن نیز شد و در نتیجه کیفیت گیاهان حاصل کاهش یافت. درصورتی که هورمون GA3 باعث افزایش ارتفاع، افزایش طول برگ و کاهش عرض برگ شد و گیاهان رشد یافته ظاهری سالم داشتند. در محیط کشت فاقد هورمون، گیاهان استقرار یافته رشد مطلوبی را از خود نشان ندادند و پس از مدتی رشد آنها متوقف شد. در مرحله استقرار ریزنمونه، کیفیت گیاهچه حاصل نقش اساسی در مراحل پرآوری دارد و تعداد جوانه باززایی شده از اهمیت کمتری برخوردار است، بنابراین محیط کشت حاوی 5/0 میلی گرم در لیتر اسیدجیبرلیک و ریزنمونه با اندازه یک میلی متر جهت استقرار ریزنمونه نوک شاخساره میخک توصیه می شود.