تاثیر عوامل محیطی خاک بر استقرار و گسترش رویشگاه های گیاهی در بخشی از البرز جنوبی

دانش تاثیرات عوامل محیطی بر پراکنش جوامع گیاهی و توان و پتانسیل رویشگاه های این جوامع گیاهی ما را با خصوصیات اکولوژیکی گونه ها آشنا ساخته و شرایط زیستگاه و محل رشد گیاه را معرفی می نماید. تحقیق حاضر در غرب استان تهران که نزدیکترین نقطه مسکونی آن روستای هلجرد در غرب شهر کرج و منتهی الیه شهرستان ساوجبلاغ قرار دارد، می باشد. این تحقیق به بررسی تاثیر عوامل محیطی بر پراکنش رویشگاه های گیاهی می پردازد و هدف آن تعیین موثرترین عامل یا عوامل محیطی بر شکل گیری و استقرار رویشگاه های گیاهی در منطقه است. بعد از شناسایی منطقه، تیپهای رویشی که نماینده پوشش گیاهی منطقه است، انتخاب و در هر تیپ نمونه برداری به روش تصادفی- سیستماتیک انجام شد. اندازه پلاتها از روش سطح حداقل تعیین گردید. در نهایت پنج تیپ گیاهی تعیین شد. سپس در هر یک از تیپهای گیاهی 3 پروفیل و در هر پروفیل دو نمونه از دو عمق خاک برداشت شد و خصوصیات خاک شامل بافت، میزان اسیدیته، هدایت الکتریکی، پتاسیم، نیتروژن، فسفر، درصد ماده آلی، کربن آلی و درصد مواد خنثی شونده اندازه گیری گردید. نتایج نشان داد که رویشگاه های مورد مطالعه از نظر خصوصیات محیطی خاکی با هم تفاوت دارند و مشخص شد که هر کدام از مولفه ها شامل کدام عاملها هستند. بدین ترتیب با توجه به نمودار و با توجه به علامت مثبت و منفی ضرایب متغیرها می توان گفت که در مولفه اول از راست به چپ مقدار سیلت و پتاسیم افزایش یافته و در مولفه دوم از بالا به پایین میزان شن و ازت افزایش یافته است. همچنین خصوصیات فیزیکی خاک و هم خصوصیات شیمیایی و فیزیکی خاک در تفکیک تیپهای گیاهی منطقه نقش دارند. این خصوصیات شامل مقدار شن، سیلت و خصوصیات شیمیایی مهم تاثیرگذار درصد پتاسیم و مقدار ازت بود. به منظور تجزیه و تحلیل عوامل محیطی (خصوصیات خاک) در ارتباط با پراکنش رویشگاه های گیاهی از یکی از روش های آنالیز چند متغیره به نام آنالیز مولفه های اصلی (PCA) استفاده شد. نتایج نشان داد که ارتباط ویژه ای بین پراکنش تیپهای مختلف رویشی و خصوصیات خاک وجود دارد و همچنین این که عوامل ادافیکی ازجمله بافت خاک، پتاسیم و ازت تاثیرگذاری بیشتری در پراکنش گیاهان داشتند.