بهینه سازی تیمارهای سترونسازی جهت کشت درون شیشه ای دو گونه مختلف درخت توس (Betula sp)

توس (Betula sp) از گونه های رو به انقراض ایران بوده و زادآوری طبیعی آن در جنگل های شمال کشور بسیار اندک می باشد. مشکلات مربوط به زادآوری و جوانه زنی طبیعی بذر آن و آلودگی های همراه بذور اهمیت استفاده از کشت های درون شیشه را در جهت حفظ، بقا و اصلاح آن ها دو چندان کرده است. بدین منظور کشت بافت دو گونه از جنس توس از طریق ریزنمونه بذری مدنظر قرار گرفت. بذور گونه litwinowii B. از منطقه جنگلی سنگده استان مازندران و B. pendula از ارتفاعات جنگل سیاه مرزکوه استان گلستان به طور تصادفی از 10 پایه درختی جمع آوری شدند و تحت 7 تیمار سترون سازی مختلف قرار گرفتند. این تحقیق با آزمایش فاکتوریل دو عامله در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار 10 تایی اجرا گردید. تیمارهای سترون سازی از نظر آماری در سطح یک درصد تفاوت معنی دار نشان دادند. بهترین نتیجه از به کارگیری تیمار تلفیقی 24 ساعت قارچ کش دیفنوکونازول 3 درصد همراه با آب گرم 55 درجه سانتی گراد به مدت 30 دقیقه و کلریدجیوه 0/1 درصد به مدت 10 دقیقه حاصل شد که با اعمال این تیمار، 100-95 درصد بذور هر دو گونه عاری از هر گونه آلودگی باکتریایی و قارچی بودند. بذور استریل شده در محیط کشت پایهMS و B5 کشت شدند. در نهایت بذور گونه B. litwinowii 17/3 درصد و B. pendula نیز 14 درصد جوانه زنی داشته و ریشه دار شدند. از گیاه چه های حاصل می توان جهت ریزازدیادی این گونه ها که در مناطق صعب العبور پراکنش داشته و جمع آوری بذور آن ها با مشکلاتی مواجه است استفاده کرد.