موانع و تسهیل کننده های سالمندان ایرانی در استفاده از دستگاه های خودپرداز بانک: یک مطالعه کیفی به روش کاوش فرهنگی

با توجه به سیر افزایشی جمعیت سالمندان در ایران پیش بینی می شود در طی سی سال آینده یک رشد قابل توجه در تعداد سالمندانی که به طور مستقل نیازمند کار با وسایل الکترونیکی مانند خودپردازهای بانک را دارند وجود داشته باشد، این در حالی است که هنوز مطالعات کافی به منظور مناسب سازی این وسایل با توجه به توانا یی های جسمی و ذهنی و روانی سالمندان انجام نشده است.
مقاله حاضر بخشی از یک مطالعه کیفی به روش کاوش فرهنگی است که به کشف نیازها و موانع و تسهیل کننده-ها در کار با خودپردازها پرداخته است. داده های این مطالعه از طریق مشاهده و مصاحبه و جمع آوری اسناد و مدارک از شرکت کنندگان بدست آمد. مطالعه کیفی حاضر در دو مرحله، که در مرحله اول با 30 نفر سالمند بصورت مصاحبه و در مرحله بعد با استفاده از طراحی بسته ای برای استخراج نیازها و مشکلاتی در ارتباط با خودپردازها به روش نمونه گیری هدفمند با 10 سالمند در شهر تهران انجام گرفته است، که 6 نفر از شرکت کنندگان زن و 4 نفر مرد بودند ومصاحبه ها تا مرحله اشباع داداه ها ادامه یافت و داده ها با روش آنالیز محتوا کدگزاری و دسته بندی تحلیل شده است.
شش فاکتور مورد نیاز و اصلی برای طراحی خودپردازها متناسب با سالمندان ایرانی از داده ها استخراج گردید که شامل خوشایندی، ناخوشایندی، خواسته ها و آرزوها، مشکلات و موانع، امور بانکی و اتفاقات ناگوار بود که پس از دسته بندی این فاکتور ها موانع و تسهیل کننده ها برای سالمندان از این فاکتورها استخراج گردید. یافته ها نشان داد موانع سالمندان در استفاده از خودپردازها بسیار بیشتر از تسهیل کننده ها در شرایط حاضر هستند. با توجه به موانع سالمندان ایرانی در استفاده از خودپردازها، پیشنهاد می شود این دستگاه ها در زمینه مناسب سازی های محیط قرار گیری خودپرداز، چگونگی جهت نسب و محل قرار گیری، ظاهر خود پرداز و بخصوص در زمینه نرم افزارهای آن مناسب سازی های لازم متناسب با توان سالمندان صورت گیرد. در نهایت پیشنهاد می شود که مطالعات آینده در گروه های مختلف سالمندان بخصوص سالمندان دارای معلولیت و کم سواد انجام شود.