بررسی شیوع ناتوانی و عوامل خطر آن در سالمندان شهر اصفهان در سال 1390

چکیده با توجه به افزایش جمعیت سالمندان در کشور این مطالعه با هدف تعییین میزان ناتوانی سالمندان و عوامل مرتبط با آن جهت برنامه ریزی برای پیشگیری از ناتوانی و کاهش عوارض آن در افراد سالمند در نظر گرفته شد.
این پژوهش به روش مقطعی، توصیفی تحلیلی بر روی 300 نفر از سالمندان 60 سال و بالاتر شهر اصفهان به روش نمونه گیری خوشه ایدر 8 منطقه از مناطق 14 گانه شهر انجام شد. روش گرد آوری داده ها از طریق مراجعه به درب منازل افراد سالمند و مصاحبه با آنان بوده است. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه ای مشتمل بر دو بخش بود که بخش اول در مورد مشخصات دموگرافیکی، اقتصادی اجتماعی، ابتلا به بیماری ها ونیازهای سالمندان مورد مطالعه و بخش دوم پرسشنامه استاندارد WHODASI از منابع سازمان بهداشت جهانی بود. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و تحلیلی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
میانگین سنی کل افراد مورد مطالعه 4/71 سال، میانه و نمای سن 70 سال بود. در میان سالمندان مورد مطالعه 7/15% از سالمندان بدون ناتوانی بودند و اکثر آنها ازسطح کمی از ناتوانی (3/33%) برخوردار بودند و بالاترین میزان بدون ناتوانی بدون در نظر گرفتن افراد شاغل مربوط به حیطه سازش و زندگی با مردم (3/63%) بود. این در حالی است که بالاترین میزان ناتوانی خیلی شدید در حیطه تحرک و جابجایی (7/32%) و پس آن در حیطه وظایف روزمره (3/25%) دیده شد. با افزایش سن نمره ناتوانی زیاد (r=0.4) و با زیاد شدن درآمد نمره ناتوانی کاهش (r=-0.3) معنی دار نشان داد. همچنین زنان، بیوه ها، کسانی که با سایر افراد غیر از خانواده زندگی می کردند، بی سوادان و کارگران به طور معنی داری از ناتوانی بیشتری برخوردار بودند. از نظر عوامل اختلالات و بیماری ها، شدت ناتوانی در بیماری های اسکلتی عضلانی، بی اختیاری ادرار و مدفوع، اختلال تکلم، سکته مغزی، عدم تعادل، آلزایمر، پارکینسون و اختلالات شناختی و حافظه بیشتر بود. به طوری که میانگین نمره ناتوانی(از 100) تقریبا در مبتلایان به بیماری های عضلانی اسکلتی 7/2 برابر، آلزایمر 6/2 برابر، پارکینسون 7/2 برابر، بی اختیاری ادرار و مدفوع - اختلال تکلم - سکته مغزی- اختلال شناخت و حافظه ونیز عدم تعادل دو برابر بود.
با توجه به اینکه سن از عوامل موثر بر ناتوانی بود لذا لازم است تدابیری برای به تعویق انداختن ناتوانی در سنین بالاتر و نیز ارایه خدمات توانبخشی جهت حفظ استقلال و بهبود عملکرد افراد سالمند خصوصا زنان سالمند صورت گیرد. بر اساس نتایج این مطالعه به نظر می رسد عمده ترین بیماری هایی که در سالمندان ایجاد ناتوانی میکنند، اختلالات عضلانی اسکلتی و افسردگی هستند که در این راستا لازم است تا امکانات تشخیص زودرس، درمان و خدمات بازتوانی برای سالمندان فراهم شود.