تهیه یک مدل پیش بینی ناپایداری بافت های کهن شهری در برابر زلزله با منطق سلسله مراتبی وارون (IHPW) و سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)

ایران زمین به دلیل موقعیت جغرافیایی و قرار گرفتن روی کمربند جهانی زلزله، در طول تاریخ همواره زمبن لرزه های مخربی را تجربه کرده است و هر ساله چندین لرزه در سطح کشور ثبت می شود. آخرین مورد آن زلزله 8/6 ریشتری بم در پنجم دی ماه 1382 که سبب تلفات شدید انسانی و زیرساخت ها در سطح کشور شد. زلزله ای که با 30 هزار کشته و 10 هزار زخمی از بزرگ ترین زلزله های سده اخیر به شمار می آید. هدف این مقاله شناسایی دلایل اصلی این مقدار تلفات است. برای رسیدن به این هدف 13 شاخص کالبدی- فضایی موثر بر آسیب پذیری شهرها در سطح جهانی شناسایی و سپس در قالب مدل های برنامه ریزی و تلفیقی چون فازی و تحلیل سلسله مراتبی وارون وزن دهی شدند. لایه های انتخابی در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی ترکیب و درپایان نقشه میزان آسیب پذیری شهر پیش از زلزله اخیر مدل سازی شد. در مرحله دوم میزان آسیب پذیری شهر بر پایه برداشت های دقیق طرح تفصیلی شهر مشابه سازی و میزان ضریب همبستگی آن با مدل فرضی ارایه شده این پژوهش محاسبه شد که ضریبی معادل با 59/0 را نشان داد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که نه تنها مدل فازی برای تعیین آسیب پذیری و ناپایداری شهرهایی چون بم کاربرد دارد بلکه با استفاده از این مدل ارایه شده می توان میزان تاب آوری شهر را در برابر زلزله و دیگر بحران های طبیعی محاسبه کرد و سرانجام به رابطه میان تئوری و عمل دست یافت.