بررسی پی سنگ قاره ای پرکامبرین در ایران با شواهدی تازه از دگرگونی های کمپلکس تخت سلیمان در شمال خاور تکاب

اقیانوس پروتوتتیس دو ابرقاره اوراسیا در شمال و گندوانا در جنوب را از هم جدا می کرده است. سرزمین ایران همانند سرزمین های همسایه در عمان، پاکستان، جنوب خاور ترکیه طی پرکامبرین و پالئوزوییک به ابرقاره گندوانا وابسته بوده است. مناطق پرکامبرین در ایران بیرون زدگی چندانی ندارند و به طور محدود شامل بخش های میانی ایران مرکزی در پیرامون ساغند و پشت بادام، ارومیه، زنجان، آنابلاغی میانه و تکاب هستند. کمپلکس دگرگونی تخت سلیمان در شمال خاور تکاب با طیف سنگ شناسی گسترده از انواع سنگ های دگرگونی متاپلیت، متابازیت، کالک- سیلیکات و سنگ های متااولترامافیک تشکیل شده است. بر پایه مطالعات صحرایی، سنگ شناسی و داده های سن سنجی ایزوتوپی U/Pb زیرکن، کمپلکس تخت سلیمان قابل مقایسه با دگرگونی های خرده قاره مرکزی- خاوری ایران است. بر پایه داده های سن سنجی207Pb/206Pb سن کهن ترین قطعات سنگی ناهمگن (Heterogeneous) در پوسته قاره ای تخت سلیمان در حدود 2800 میلیون سال به دست آمده که قابل مقایسه با سن های به دست آمده در خرده قاره مرکزی- خاوری ایران در حدود 2400 میلیون سال پیش است. دگرگونی های پی سنگ کمپلکس تخت سلیمان احتمالا مرتبط با رژیم زمین ساختی فشارشی فاز کوهزایی کاتانگایی در پرکامبرین است. ذوب بخشی سنگ های دگرگونی سپس در طی الیگوسن تا میوسن مرتبط با برخورد پایانی قاره ای نئوتتیس رخ داده و سنگ های میگماتیتی کمپلکس تخت سلیمان تشکیل شده است.