مطالعه ساختار، ویژگی های تکنیکی و زمینه های تاریخی ساخت بنای گنبدقابوس

معماری ایران در طول حیات خود دستاوردهای بزرگ و شاه کارهای ارزش مند بسیاری داشته است؛ برپایی تالارهای ستوندار وسیع، ابداع و گسترش شیوه برپایی پوشش های گنبدی بر فضاهای چهارگوش، توانایی فوق العاده در اجرای طاق های عظیم، بدون استفاده از داربست و ساخت بناها و مجموعه های فوق العاده از این جمله است. دستاوردها مزبور تا حدودی مورد مطالعه قرار گرفته و به جهانیان معرفی شده است، با این حال با توجه به این حقیقت که معماران و استادکاران ایرانی در طول تاریخ مدارک نوشتاری و اسناد و نقشه ها و طرح های نادری از خود به جای گذاشته اند و مطالعات دقیق فنی بر روی بسیاری از آثار برجای مانده صورت نگرفته، لذا در ارتباط با جزییات طراحی، اجرا، تزیین و نیز زمینه های تاریخی و فرهنگی خلق آثار معماری، اطلاعات ناچیزی وجود دارد. یکی از شاخص ترین بناها که به طور شایسته مورد مطالعه قرار نگرفته، گنبدقابوس است که با وجود گذشت بیش از هزار سال و عوامل مخرب طبیعی و انسانی، با تعمیرات جزیی سربلند و استوار ایستاده است. ثبت جهانی این بنا[1]، مطالعه همه جانبه و دقیق تر آن را ضروری می سازد. در این پژوهش تلاش می شود، ضمن معرفی علمی بنای گنبدقابوس، زمینه های فرهنگی و تاریخی ساخت آن، منشاء احتمالی معماری آن، اصول و قوانین حاکم بر طراحی، تکنیک ها و تمهیدات معماری خاصی که ماندگاری طولانی مدت بنا را موجب شده، مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد.
[1]. بنای گنبدقابوس در سال 1310 و به شماره 86 به ثبت ملی رسیده و در سال 2012 و جلسه سی وششم سازمان یونسکو با شماره 1398 ثبت جهانی شده است.