بررسی روش های اجرای تزئینات برجسته مطلا بر ازاره های سنگی کوشک قاجاری شمس العماره در تهران

لایهچینی روی سنگ، گونهای خاص از تزئینات برجسته مطلا در معماری ایران است که بهطور عمده متشکل از گچ بوده، در قالب نقوش گیاهی و بهصورت برجسته بر سطح سنگ اجرا و سپس سطح آن، طلاچسبانی میشدهاست. نگارندگان در تحقیق پیشرو درتحقیق پیشرو نگارندگان به بررسی تکنیک اجرای نوع خاصی از تزئینات برجسته مطلا در معماری ایران پرداختهاند. باتوجهبه صیقلیبودن سطح سنگ مرمر که تکیهگاه تزئینات مورد بررسی است، اجرای لایهچینی با روش رایج دور از ذهن بهنظر میرسید.
ازآنجاکه در منابع مکتوب هیچگونه اشارهای به روش اجرای این نوع خاص از تزئینات نشده و نیز تاکنون پژوهشی در این زمینه صورتنگرفته، مناسبترین روش برای بررسی تکنیک اجرای این تزئینات، نمونهسازی و اجرای دوباره تزئینات تشخیص دادهشد. با استناد بر آنالیزهایFTIR، ماده واسط چسباننده ورق فلزی و نیز لایه محافظ، روغن کمان شناساییشد.
نتایج بهدستآمده از نمونهسازی ها و بررسی نسبت آب و گچ مصرفی، بررسی نحوه حرکت قلممو و پیرسازی نمونه های اجراشده بیانگر این مساله بود که این تزئینات بهشیوه لایهچینی با تعریف مشخص ارائهشده توسط کارشناسان و استادان سنتی بهصورت لایهلایه اجرانشده و ضخامت ایجادشده در این تزئینات برجسته، یکباره با قلممو بر سطح ایجاد شدهاست.
درنهایت، پس از بررسی های لازم چنین بهدستآمد که تزئینات مورد بررسی لایهچینی نبوده و با تکنیکی کاملا متفاوت اجرا شدهاست. بدینگونه نام لایهچینی، نامی گویا و مناسب برای این تزئینات بهنظر نرسید و نامهایی چون نقش برجستهسازی روی سنگ یا نقش برجسته مطلا روی سنگ، پیشنهادشد.