تعیین توانایی رقابتی چند گونه علف هرز رایج در گندم (Triticum aestivum L.) و کلزا (Brassica napus L.)

طی چهار آزمایش مجزا، رقابت تراکم های مختلف چاودار (Secale cereale) و خردل وحشی (Sinapis arvensis) با گندم (رقم سایسون)، همچنین تداخل سیرسیوم کانادایی (Cirsium arvens) و خردل وحشی با کلزا (رقم اوکاپی) در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا در سال زراعی 88-1387 مورد بررسی قرار گرفت. مدل هذلولی راست گوشه، روند کاهش عملکرد هر دو گیاه زراعی را نسبت به تراکم و وزن خشک علف هرز به خوبی توصیف کرد. افزایش وزن خشک هر سه گونه علف هرز نسبت به تراکم آنها در واحد سطح، به صورت خطی بود. در شرایط تداخل با گندم، شیب اولیه کاهش عملکرد (پارامتر I) و آستانه خسارت اقتصادی (ET) ناشی از رقابت علف هرز خردل وحشی نسبت به گونه باریک برگ چاودار به ترتیب بیشتر و کمتر بود. اثر بازدارندگی علف هرز سیرسیوم بر کلزا نسبت به خردل وحشی بیشتر بود و آستانه خسارت اقتصادی کمتری داشت. افزایش وزن خشک علف هرز خردل وحشی در واحد سطح به ازای هر بوته آن، در رقابت با کلزا کمتر از گندم بود. همچنین ET این علف هرز در گندم بیشتر از کلزا به دست آمد. به جز آزمایش تداخل سیرسیوم با کلزا، در سایر موارد هنگامی که وزن خشک علف هرز به عنوان معیار سنجش افت عملکرد محصول قرار گرفت، ضریب تبیین بالاتر و میانگین مربعات باقیمانده کمتری نسبت به تراکم علف هرز حاصل شد. این یافته ها نشان داد که وزن خشک علف هرز در مقایسه با تراکم آن، در بیشتر مواقع نماینده بهتری از قدرت رقابتی و اثرات مخرب علف هرز بر گیاه زراعی است. همچنین گونه پهن برگ خردل وحشی در تداخل با گندم رقابتی تر از چاودار بود. اما در تداخل با کلزا، قدرت رقابتی کمتری در مقایسه با گونه پهن برگ سیرسیوم نشان داد.