بررسی آزمایشگاهی فرسایش پاشمانی بر روی نمونه های خاک جمع آوری شده از کاربری های مختلف از زیر حوضه ی آبخیز لردگان

فرسایش پاشمانی، مرحله ی اولیه ی فرسایش آبی است که با برخورد قطرات باران به سطح خاک سبب جداشدن ذرات خاک می گردد. هدف از این پژوهش بررسی اثر متقابل نوع کاربری اراضی، شیب و شدت بارندگی بر اجزاء فرسایش پاشمانی (بالادست شیب، پایین دست شیب، کل پاشمان و انتقال پاشمان) از نمونه های خاک جمع آوری شده از زیرحوضه ی آبخیز لردگان در شرایط آزمایشگاهی بود. این پژوهش به صورت آزمایش فاکتوریل سه عاملی در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار با استفاده از دستگاه جام پاشمانی چندمتغیره که به این منظور طراحی و ساخته شده است، اجرا شد. عامل اول شامل کاربری اراضی در سه سطح (مرتع، دیم و کشت آبی)، عامل دوم شدت بارندگی در دو سطح (5/2 و 5/3 میلی متر بر دقیقه) و عامل سوم شیب در دو سطح (5 و 15 درصد) بود. نتایج نشان داد که نمونه های خاک مرتعی، میزان ماده آلی و میانگین وزنی قطر خاکدانه بیشتر، ولی میزان آهک کمتری نسبت به نمونه های خاک کشت دیم و آبی داشتند. به طور کلی اثر تغییر کاربری اراضی بر نرخ فرسایش پاشمانی بالادست، پایین دست، کل فرسایش پاشمانی و انتقال پاشمان معنی دار نشد، اما افزایش معنی داری در فرسایش پاشمانی پایین دست، کل فرسایش پاشمانی و انتقال پاشمان با افزایش شیب و شدت بارندگی حاصل گردید. همچنین برای فرسایش پاشمانی بالادست، پایین دست، کل فرسایش پاشمانی اثر متقابل کاربری و شدت بارندگی معنی دار شد. به طوری که افزایش نرخ فرسایش پاشمانی با افزایش شدت بارندگی (از 5/2 به 5/3 میلی متر بر دقیقه) در کاربری کشت آبی نسبت به کاربری مرتع و دیم به ترتیب 58/1 و 16/1 برابر بود.