بررسی پراکنش فضایی و تغییرات جمعیت گونه های مهم بال ریشکدار روی گندم

دینامیسم جمعیت و پراکنش فضایی دو گونه بال ریشکدار رایج روی غلات، Thrips tabaci Lindeman، 1888 و Haplothrips tritici Kurdjomov، 1912 طی سال های 1388-1390 بررسی شد. یک مزرعه گندم به وسعت یک هکتار در محوطه دانشگاه رامین خوزستان، واقع در جنوب غرب اهواز انتخاب شد و از بال ریشکداران موجود نمونه برداری هفتگی به عمل آمد. با استفاده از شاخص های تیلور و آیوائو، پراکنش فضایی مراحل بالغ و نابالغ این گونه ها برآورد و تغییرات جمعیت آنها محاسبه شد. بررسی نوسان های جمعیت نشان داد که اوج جمعیت هر دو گونه در اواخر اسفند و اوایل تا اواسط فروردین ماه به ترتیب برای جمعیت بالغ و لارو است. بررسی ارتباط بین نوسان های جمعیتی مراحل لاروی و بالغ هر دو گونه با دما و رطوبت نشان داد که تغییرات جمعیت با دما ارتباط مثبت دارد؛ در صورتی که هیچ گونه ارتباط مثبت و معنا داری بین رطوبت با نوسان های جمعیت وجود ندارد. همچنین بر اساس مقادیر ضرایب تبیین و F، مدل آیوائو برای برآورد پراکنش فضایی هر دو گونه مناسب تر از مدل تیلور ارزیابی شد، لذا بر اساس این مدل پراکنش لارو و مجموع مراحل (لارو و بالغین) در هر دو گونه به صورت تجمعی بوده است. در صورتی که هر کدام از مراحل بالغ ماده و نر پراکنش تصادفی دارند. از آنجا که افزایش جمعیت این دو گونه تابع افزایش دما و هم زمان با دوره خوشه دهی گندم است، این مرحله از رشد گیاه بهترین مرحله در نمونه برداری به منظور بررسی تغییرات جمعیت این دو گونه آفت روی گندم محسوب می شود.