کیفیت علوفه 25 گونه مهم مرتعی در مراتع ییلاقی حوزه آبخیز نازلو چای ارومیه

آگاهی از اینکه علوفه مراتع در طول فصل چرا، جوابگوی نیاز روزانه واحد دامی چراکننده در مرتع خواهد بود یا خیر، یکی از عوامل موثر در تعادل دام و مرتع می باشد. به همین منظور، از 25 گونه گیاهی مورد چرای دام در دو مرحله رشد (گلدهی و بذردهی) طی دو سال نمونه برداری شد. در هر مرحله، 3 نمونه و برای هر نمونه 5 پایه گیاهی قطع شد و مقادیر پروتئین خام (CP)، ماده خشک قابل هضم (DMD) و انرژی متابولیسمی (ME) آنها به منظور اطلاع از حد بحرانی شان برای تامین نیاز روزانه واحد دامی چراکننده در مراتع منطقه محاسبه شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها، از تجزیه واریانس مرکب در سال و به منظور مشاهده منابع تغییرات درون گروهی، از آزمون دانکن استفاده شد. بر مبنای نتایج حاصل، میانگین مقادیر پروتئین خام در واحد وزن پوشش گیاهی در مرحله گلدهی و بذردهی به ترتیب عبارتند از؛ 55/11 و 02/9 درصد که در هر دو مرحله بیشتر از حد بحرانی آن (7 درصد) برای نیاز نگهداری یک واحد دامی می باشد. میانگین مقادیر هضم پذیری مراحل مختلف رشد به ترتیب عبارتند از؛ 86/59 و 55/54 درصد که مقادیر آنها در هر دو مرحله از مطلوبیت خوبی برخوردار است و بیشتر از حد بحرانی آن (50 درصد) برای نیاز نگهداری واحد دامی است. میانگین مقادیر انرژی متابولیسمی در مراحل مختلف رشد عبارتند از؛ 18/8 و 27/7 مگاژول بر کیلوگرم ماده خشک که در مرحله گلدهی بیشتر و در مرحله بذردهی کمتر از مقدار حد بحرانی آن (8 مگاژول) برای نیاز نگهداری یک واحد دامی است. بیشترین مقدار پروتئین خام (33/11 درصد)، هضم پذیری (14/60 درصد) و انرژی متابولیسمی (22/8 مگاژول بر کیلوگرم ماده خشک) متعلق به فورب ها و کمترین مقدار پروتئین خام (65/8 درصد)، هضم پذیری (75/52 درصد) و انرژی متابولیسمی (97/6 مگاژول بر کیلوگرم ماده خشک) متعلق به گراسها می باشد. بوته ای ها از نظر مقادیر یادشده حالت بینابینی دارند و شامل 34/10درصد پروتئین خام، 72/56 درصد هضم پذیری و 64/7 مگاژول انرژی متابولیسمی می باشد. نتایج و مباحث ارائه شده، به عنوان اطلاعات پایه برای مدیریت دام و مرتع منطقه و رویشگاه های مشابه آن در سطح کشور و تامین بخشی از اطلاعات مربوط به طبقه بندی کیفیت علوفه و روش های تعیین وضعیت، ظرفیت و گرایش مراتع می باشد.