بررسی و تحلیل ولایت عهدی در سیره ی امام رضا علیه السلام

مسئله ولایت عهدی امام رضا علیه السلام از جنبه های مثبت (مورد نظر امام) و از جنبه های منفی (مورد نظر مامون) قابل بررسی است. برگزاری جلسات مناظره های علمی با دانشمندان، فرقه ها و مذاهب دیگر برای مشغول ساختن علمای دربار به اموری بود تا آنها را از فکر کردن تصرفات دستگاه خلافت دور سازد. اگر امام علیه السلام در مناظره موفق می شد، افتخاری برای حکومت مامون محسوب می شد و اگر شکست می خورد، خط بطلانی بر دعوی شیعه به امامت ایشان می بود. امام رضا علیه السلام در دوران ولایت عهدی، پایه های مذهب شیعه را استوار کرد و در مناظره ها، معجزات علمی خویش را آشکار ساخت و با هر دین و کتابی به زبان و کتاب خودش احتجاج کرد. مهمترین هدف مامون در پیشنهاد ولایت عهدی، ظاهر سازی و حل و فصل امور به نفع خودش بود. دلایل امام علیه السلام برای پذیرش آن و موضع گیری آن حضرت، آثار مثبت و پر خیر و برکتی برای مردم، شیعیان و علمای شیعه داشته است. امامت امام علیه السلام ربطی به قیام او ندارد. امام، امام است چه قیام کند و چه قیام نکند.