جستاری در مفاهیم نقوش سوزن دوزی ترکمانان گنبدکاووس

فرهنگ اقوام مجموعه ای از آداب، سنن، افکار و عقاید آن قوم است؛ یکی ازروش های حفظ و اشاعه فرهنگ، ورود آن به مقولات هنری اعم از کاربردی یا تزیینی است. با تحلیل مهمترین عناصر بصری تشکیل دهنده یک اثر هنری یعنی شکل و رنگ می توان بسیاری از عقاید خالق آن اثر و فرهنگ جامعه متعلق به آن را شناخت. این تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده و به بررسی و مطالعه نقوش سوزن دوزی ترکمانان شهرستان گنبد کاووس می پردازد.گردآوری اطلاعات نیز به شیوه های میدانی و کتابخانه ای صورت پذیرفته و شیوه تجزیه و تحلیل داده ها نیز کیفی است.
هدف از انجام تحقیق و ارایه این مقاله، شناخت نقوش موجود در سوزن دوزی ترکمن، منشاء پیدایش آنها، مفاهیم و یا کاربردهای احتمالی آنها است و بدین ترتیب تلاش می شود دریچه ای به اندیشه و آراء گذشتگان این قوم بگشاید. نتایج حاصل از بررسی 100 نمونه نشان می دهد که شکل، رنگ و نحوه ترکیب بندی نقوش، در چهار گروه جانوران، عناصر طبیعت و محیط پیرامون، عقاید و باورها، ابزار کار و ادوات جنگی قابل تقسیم بندی است. شکل برخی نقوش از عقاید و باورهای اجداد این قوم نشات گرفته و برخی دیگر نیز برداشتی آزاد از موجودات و اشیاء پیرامون آنها بوده است.