بررسی روش ها و تکنیک های ترویجی تاثیرگذار بر دانش، نگرش و مهارت بهره برداران، درباره مدیریت پایدار منابع طبیعی (مطالعه موردی استان خراسان جنوبی)

تحقیق حاضر با هدف شناخت روش ها و تکنیک های ترویجی تاثیرگذار بر دانش، نگرش و مهارت بهره برداران درباره مدیریت پایدار منابع طبیعی در استان خراسان جنوبی صورت پذیرفته است. در این پژوهش، منظور از مدیریت پایدار منابع طبیعی تلاش برای جلوگیری از تبدیل منابع طبیعی تجدید شونده به اراضی کشاورزی، جلوگیری از برداشت بیش از ظرفیت رویش منابع طبیعی، تولید نهال، نهال کاری و بذر کاری و عملیات گود برداری و سله شکنی، رعایت مقررات بهره برداری از منابع طبیعی و جمع آوری فرآورده های جنگلی و مرتعی است. رویکرد پژوهش توصیفی– همبستگی است. جامعه آماری تحقیق شامل 54330 خانوار بود که در عرصه منابع طبیعی خراسان جنوبی فعال بودند. با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای چند مرحله ای با انتساب متناسب از بین آن ها تعداد 287 بهره بردار انتخاب و بررسی شدند. داده ها از این افراد به وسیله پرسشنامه گردآوری شد و به وسیله نرم افزار SPSS 11.5 در دو بخش توصیفی و استنباطی تجزیه وتحلیل شد. روایی ابزار اندازه گیری با نظر متخصصان منابع طبیعی و صاحب نظران ترویج و آموزش کشاورزی تایید شد؛ قابلیت اعتماد ابزار اندازه گیری نیز از طریق آزمون مقدماتی (30 نفر از بهره برداران) و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ برای بخش های نگرش و مدیریت پایدار منابع طبیعی (81/0=a) تایید شد. نتایج یافته های توصیفی نشان می دهد که دانش کلی پاسخگویان درباره مدیریت پایدار منابع طبیعی با میانگین 49/22 و انحراف معیار 9/8 در حد «متوسط» قرار دارد. نگرش کلی آن ها درباره شیوه های مدیریت پایدار منابع طبیعی با میانگین 93/55 و انحراف معیار 62/10 در حد «به نسبت مثبت» قرار دارد، در مورد مهارت بهره برداران یافته ها حکایت از آن دارد که مهارت کلی2/43 درصد (124 نفر) درباره مدیریت پایدار منابع طبیعی در سطح «متوسط» قرار دارد. نتایج حاصل از تحلیل همبستگی بیانگر آن است که بین متغیرهای میزان تحصیلات، سابقه شرکت در دوره های آموزشی، مشاوره با متخصصان موضوعی، آموزش های عملی و متغیر دانش فنی بهره برداران درباره مدیریت پایدار منابع طبیعی با 99 درصد اطمینان رابطه معنی داری وجود دارد. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که متغیرهای پیش بین به ترتیب 67 درصد، 65 درصد و 58 درصد از تغییرات واریانس متغیرهای وابسته دانش فنی، نگرش و مهارت بهره برداران منابع طبیعی درباره مدیریت پایدار منابع طبیعی را بیان می کنند.