رابطه بین حدود آتربرگ وضریب فرسایش بین شیاری در مناطق نیمه خشک استان آذربایجان شرقی

حدود آتربرگ شاخص های رطوبتی از خاک می باشند که قوام خاک را در حالت های مختلف رطوبتی نشان می دهند. تحقیق حاضر برای بررسی رابطه فرسایش بین شیاری و حدود آتربرگ در برخی خاک های استان انجام شد. برای این منظور 26 نمونه با تفرق بالای ویژگی های خاک از چهار منطقه استان آذربایجان شرقی جمع آوری و برخی ویژگی های آن ها از جمله توزیع اندازه ذرات رس و سیلت به روش هیدرومتری و توزیع اندازه ذرات بخش شن به روش الک کردن، و حدود آتربرگ با استفاده از روش استاندارد ASTM (حد روانی خاک به وسیله دستگاه کاساگراند و حد خمیرایی خاک توسط روش فیتیله نواری) تعیین گردید. ضریب فرسایش پذیری بین شیاری خاک با استفاده از دستگاه شبیه ساز باران که دارای فلوم شیب پذیر به ابعاد 0/1×5/0 متر بود در شیب 9% و در سه شدت بارندگی مصنوعی 20، 37 و 47 میلی متر بر ساعت تعیین گردید. نتایج نشان داد که اثر شدت های مختلف بارندگی بر ضریب فرسایش پذیری بین شیاری خاک معنی دار نبود (05/0˃p). رابطه ضریب فرسایش پذیری بین شیاری (Ki) با حدود آتربرگ و نیز سایر ویژگی های اندازه گیری شده خاک توسط نرم افزار STATISTICA و به روش رگرسیون گام به گام مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت و متغیرهای SAR،pH، مقدار مواد آلی و رس خاک در مجموع 75 % از تغییرات Ki را توجیه کردند. همچنین، با افزایش میزان مواد آلی و رس خاک حدود آتربرگ نیز افزایش یافت. به طور کلی نتایج نشان داد که حدود آتربرگ نمی تواند تخمینگر مناسبی برای برآورد ضریب فرسایش پذیری بین شیاری (Ki) باشد.