دغدغه های شیخ فضل الله نوری در مخالفت با انقلاب مشروطه

سوال: انقلاب مشروطه، نهضتی بزرگ در تاریخ معاصر ایران است. با این وصف، بررسی رابطه آن با علمای دینی، هم چنان نیازمند پژوهش های جدی تر و جدیدتری است؛ موضوعی که درباره آن، اغلب با نوشته های ژورنالیستی مواجهیم. از این رو، هنوز دلایل ضدیت یکی از مدافعان اولیه آن یعنی آیت الله شیخ فضل الله نوری، جای تبیین های تازه را باقی گذاشته است. بنابراین، با این پرسش روبه رو هستیم که چرا شیخ در ابتدا با مشروطه خواهان همراه بود اما بعد به مخالفت با آن ها پرداخت؟
فرضیه: با توجه به اجتهاد شیخ، موافقت نخستین و مخالفت واپسین وی با مشروطه، مساله شریعت بوده است.
حمایت از محمدعلی شاه و نیز بی اعتنایی به مراجع تقلید ایرانی در نجف، از اتهامات شیخ است. این مقاله رفع این ابهامات و نظایر آن را دنبال می کند.
دست رسی به این هدف، با بررسی توصیفی – تحلیلی منابع اولیه دوران مشروطه صورت گرفته است.
آغازگری مشروطه در شکل گیری در جریان متمایل به غرب و اسلام و تاثیر پیروزی نهایی اندیشه اسلامی شیخ بر پیروزی انقلاب اسلامی، علی رغم شکست اولیه، از دستاوردهای این مقاله است.