ریشه یابی و تطبیق نقوش بازتاب یافته فرش صفوی در نگاره های گورکانیان هند

در اثر گسترش روابط گورکانیان هند با پادشاهان صفوی، تاثیرات مختلفی از هنر ایران در هنر هند قابل بررسی است. این تاثیرات در حوزه هنر نگارگری، فرش، معماری و هنرهای وابسته به آن ها فراوان است. بسیاری از طرح ها و نقشه ها در حوزه فرش از طریق هنر نگارگری ایران در قلمرو گورکانیان هند رواج یافت. هنرمندان نگارگر فراوانی به ویژه از زمان شاه طهماسب از دربار صفویان به هندوستان کوچیدند و آثار بسیاری برای ایشان تولید و شاگردان فراوانی تربیت نمودند. از این رو هدف این مقاله ریشه یابی و تطبیق طرح و نقشه فرش های صفوی در نگاره های گورکانیان هند است. از این رو سوال های اصلی این مقاله عبارتند از: (1) علت بازتاب نقش فرش های ایرانی در نگاره های دوره گورکانیان چیست؟؛ (2) نقوش فرش های ایرانی بازتاب یافته در نگاره های مذکور کدامند؟ روش تحقیق در این مقاله، روش توصیفی- تحلیلی و روش جمع آوری اطلاعات آن کتابخانه ای است. نتایج تحقیق نشان می دهد که علت بازتاب نقش فرش های ایرانی در نگاره های گورکانیان هند، علاقه مندی پادشاهان مغولی هند به هنر و روابط حسنه با حکومت صفوی از یک سو و مهاجرت هنرمندان ایرانی در عهد شاه طهماسب و بهره برداری از ایشان در سال های مذکور از سوی است. اگرچه نقوش فرش های بازتاب یافته در نگاره های هندی نیز تحت تاثیر هنرمندان ایرانی است که البته بومی کردن عناصر گیاهی در نقشه فرش ها از شیوه تجریدی به طبیعی، به دست هنرمندان هندی انجام پذیرفته است.