نشان جداگانه و هم زمان پدیده های ENSO و PDO بر رخداد خشک سالی و ترسالی پاییزه جنوب ایران

پدیده النینو نوسان های جنوبی ENSO))در پیوند بنیادین با افزایش یا کاهش دمای سطح آب در پهنه استوایی اقیانوس آرام است. در برابر، نوسان های دهه ای اقیانوس آرام ((PDOنشان دهنده نوسان دمایی سطح آب در گستره شمال شرقی این اقیانوس (آرام) است. نشان این پدیده ها بر آب وهوای جهانی هنگامی به خوبی آشکار می شود که این رخدادها در یکی از فازهای حدی خود یعنی فاز بسیار گرم (مثبت) و یا بسیار سرد (منفی) باشند. در این پژوهش، نشان جداگانه و جفت شده این دو پدیده جوی-اقیانوسی بر بارش پاییزه 30 ایستگاه همدیدی و اقلیم شناسی جنوب ایران در دوره زمانی 1951-2005 ارزیابی شد. یافته ها نشان دهنده آن است که در هنگام رخداد پدیده ElNiñoیا LaNiñaبارش پاییزه جنوب غرب ایران به گونه ای معنی دار، به ترتیب افزایش یا کاهش می یابد. نشان این دو پدیده بر نوسان های بارش در جنوب شرق کشور معنی دار نبود تا اندازه ای ناهمساز با ENSO، رخداد فازهای مثبت یا منفی پدیده PDOبه ترتیب، افزایش یا کاهش بارش پاییزه بخش های جنوب شرقی کشور را در پی دارد. در پهنه جنوبی ایران بیشترین افزایش بارش در هنگامی رخ داده است که پدیده EINiñoبا فاز مثبت PDOهم زمان شده است. در چنین دورانی افزایش بارش نسبت به میانگین درازمدت در بیشتر گستره های جنوب غربی بین 50 تا 90 درصد و در گستره های جنوب شرقی کشور میان 30 تا 50 درصد برآورد شد. خشک سالی های پاییزه بیشتر در دورانی رخ داده که پدیده LaNiñaبا فاز منفی PDOهم زمان شده است. در چنین دورانی کاهش بارش پاییزه در پهنه جنوب غربی بین 68 تا 100 در صد و در بیشتر گستره های جنوب شرقی کشور بین 37 تا 67 درصد برآورد شد. اگرچه بارش پاییزه جنوب ایران هم زمان با رخداد پدیده PDOوENSOنوسان پیدا می کند، ولی نشان این پدیده ها بر رخداد دوران های خشک و تر هنگامی ریزبینانه تر است که هر دو پدیده با هم ارزیابی شوند.